Himachal Pradesh - Przełęcz Jalori i "Stara Wężyca"

 

Przełęcz Dźalori (Jalori Pass / जलोरी दर्रा), położona na wysokości 3135 m (wg BALOKHRA 2016:8) albo 3223 m (wg mapy turstycznej Himachal Pradesh), znajduje się w samym środku stanu Himachal i tworzy dwa działy wodne: dolinę rzeki Beas i dolinę Satludź (rygwedyjskie Śatudru). Jeden z dopływów Satludziu z jednej strony, a rzeka Tirthan, wpadająca do Beasu, z drugiej, biorą swoje źródła nieopodal jeziora Sirolsar / Seulsar. Od samej przełęczy do jeziora prowadzi malowniczy szlak. Nad samą wodą mieści się świątynka 'Starej Wężycy' - Wryddha Nagin lub Buḍḍhī Nāgin, boginki uroczyska. Tę i podobne boginki nazywa się tu dżoginiami (jōgin, od sanskryckiego 'yoginī', y > j / j > dż). Mają postać niezbyt urodziwych kobiet-samotnic, które strzegą najpiękniejszych ustroni górskich. Są one duchami gór, zamieszkują najpiękniejsze ich zakątki. Osoby, które nie kochają przyrody - śmiecą, hałasują, zrywają kwiaty bez potrzeby, powinni unikać takich uroczysk, bowiem dżoginie te są humorzaste i łatwo wpadają wówczas w gniew, a wtedy bez śladu nieszanujących ich ostępów. Kobiety także nie powinny unierać się na czarno, bo to się dżoginkom bardzo nie podoba.  

O Starej Wężycy (Buḍḍhī Nāgin) z Dźalori opowiada się, że pewnego dnia potężny demon imieniem Udo użył swoich mocy, aby wysuszyć jej jezioro. Wówczas jeden z jej dziewięciu synów, Rijasi Nag (Riāsī Nāg), czyli wąż spod drzewa nazywaego tuta 'rai', zgromadził z północy potężne chmury i sprawił, że spuściły na Uda obfity grad z żelaznymi głazami, przez co demon stracił wzrok. Wtedy miejscowa ludność wybudowała Rijasiemu w lesie zwanym Malgadi Khadd na tyłach wioski Dhalair świątynię w lokalnym stylu zwanym tu kathkuni (kaṭhkunī) i umieściła w niej jego kamienny posąg. Od tej pory Rijasi Nag porzucił drzewo rai i zamieszkał w świątyni. Później zamieszkał też w wiosce Dhalair, a obecnie ma aż dziewięć masek sakralnych (tzw. mohr), z których część pozostaje zawsze na rydwanie (rath), którym bóstwa obwożone są po różnych miejscach. 

Zdjęcie: