Sanskryckie definicje jogi

Poniżej omówienie niektórych sanskryckich definicji jogi. 

Termin 'yoga' gramatycznie można wywieść od dwóch sanskryckich pierwiastków:
1) yuj(ir) w znaczeniu łączenia, spajania; jest to najbardziej podstawowe znaczenie słowa 'yoga', które przyjmują wszystkie tradycje tantryczne i niektóre puraniczne.
2) yuj(a) w znaczeniu głębokiego skupienia i doskonałej równowagi (samādhi). Znaczenie to obowiązuje w systemie jogi Patańdżalego.

Przyjrzyjmy się kilku definicjom z rozmaitych tekstów sanskryckich:

1. Yoga jako 'połączenie'

„Jogę należy rozumieć jako jedność jednej z inną rzeczą.
Jest tym, jak podano, co najważniejsze, by pojąć
i co spaja, najwyraźniej, elementy:
uwiązanie, jego źródło, stan wolności i metodę uwalniania.
Ma dwie formy, których pojąć nie da się bez zdolności rozróżniania.
(Mālinī-vijayottara tantra 1.4-5)

„Joga jest 'dotarciem' do jedności istoty jednej rzeczy i istoty rzeczy innej (...)”
(Kszemaradża: Wyjawienie tantry wolności -  Svacchandodyota 6.45)

„Bycie istotą 'tego', jest stanem jogina. Jak się tutaj sugeruje, gdy łączy się z doświadczeniem 'to' [...] na skutek odsłonięcia się swej przyrodzonej natury, niechybnie staje się joginem. Jego stan jest nieróżny od trwania istoty siebie. Dlatego należy wiedzieć, że słowo 'joga' wywodzi się od pierwiastka yuj w znaczeniu 'łączenia', a nie głębokiego skupienia (samādhi). Przecież pojęcie skupienia zawiera się w pojęciu łączenia.”
(Glossa do Tantry Pana z Gazelą, Rozdział o jodze - Mṛgendra-tantra-vṛtti, Yoga-pāda 2a)

 „Ten jest doskonały, kto wszedł w stan jedności z Śiwą, 
a jego przemiany świadomości podlegają tej [jedności].
Trzema skazami nietknięty – ograniczeniem i dalszymi, 
we własnym trwa doświadczaniu”.
(Pojęcie poznanie Śiwy - Śiva-jñāna-bodha, sutra 10)

„Jogini to ci, którzy w sześciu etapach jogą oddają cześć Panu”
(Kszemaradża: Wyjawienie Tantry Wzroku -  Netra-tantroddyota 1.8b)

2. Yoga jako skupienie i doskonała równowaga

„Joga to głębokie skupienie (samādhi)”
(Wjasa: Omówienie jogi - Yoga-bhāṣya 1.1)

„Joga to metoda, którą jest skupienie. Skupienie od pierwiastka yuj(a) w znaczeniu głębokiego skupiania” (yuktir yogaḥ smādhānam / yuja samādhau)
(Bhodża: Słońce królewskiej jogi'– Rāja-mārtaṇḍa str. 2).

 "Joga jest opanowaniem przemian świadomości" 
(Patańdżali: Formuły jogi - Yoga-sūtrāṇi 1.2.)

 "Gdy Objawieniem rozchwiany twój rozum stanie w skupieniu, 
Zastygły, nieporuszony, wtedy to jogę osiągniesz."
(Bhagavadgita 2.53, przekład: Anna Rucińskia, Warszawa, Wydawnictwo Sawitar 2002)

 Inne definicje jogi

„Pod słowem 'joga' rozumie się wygaśnięcie (nirvāṇa), które jest stanem wielkiego Śiwy”
(Liṅga-purāṇa 1.8.5a)

 "Joga biegłością jest w czynach" 
(Bhagavadgita 2.50, przekład: Anna Rucińskia)