Historia

Sławna żelazna kolumna, będąca cudem starożytnej technologii, gdyż od prawie dwóch tysięcy lat nie została pokryta ani milimetrem rdzy, po dziś dzień stoi koło 'minaretu' zwanego 'Qutb Minar' w sercu Delhi. Wykonana w IV wieku, w rzeczywostości była 'Proporcem Wisznu' (Viṣṇu-dhvaja), ustanowionym na górze 'Wisznupada' (górze Stóp Wisznu) przez Czandraguptę Wikramaditję. Świadczy o tym wyryta na niej w piśmie guptyjskim, używanym w IV w n.e., inskrypcja sanskrycka. Górna część kolumny mająca rzeźbę Garudy (Orła, będącego wierzchowcem Wisznu), została zniszczon przez Muhammada Ghoriego lub jego sługę (i następcę) Qutub ud-din Aibaka, pierwszych najeźdźcwó muzułmańskich, którzy w roku 1192 zdobyli Delhi, rozpoczynając 600-letnią dominację muzułmanów w Indiach. Przez nich została zniszczona też otaczająca kolumnę świątynia Wisznu, której rzeźby do tej pory są widoczne na murach.

Tam gdzie lód zmrożony, co czucie odbiera i zmęczenie, 
Niczym słup nieśmiertelny stoi Linga-Znak-Świadomość Śiwy.
Wszystkie odczucia w nim drzemią ukryte -
Idę do niego, Pana nieśmiertelnych niebian.
Oto odwieczna postać Pana nieśmiertelnych, 
Pielgrzymkę doń odbył jego wielbiciel,
Podziały wszelkie zniknęły, został Ram, Ram jedynie 

W tym krótkim szkicu chcę podzielić się kilkoma szczególnymi spostrzeżeniami na temat tradycji związanych kultem Słońcu w Indiach zachodnich. Chciałem przy tym zasugerować, podając pewne przesłanki historyczne i lingwistyczne, że starożytny kult Słońca w podobnej jak w Indiach formie i języku rozwijał się także m.in. na terenie słowiańszczyzny.

Praktykowany w Indiach kult Słońca należy do jednego z najstarszych kultów religijnych na świecie. Wedyjscy wieszczowie (ryszi) modlili się do słońca Surji, aby chroniło ich przed popełnieniem grzechu. Kauśītaki-upaniṣad przykazuje czcić Słońce o trzech porach: wschodzie, zachodzie i w południe (strofa II.6). W tym celu nie było potrzeby używania dużej ilości przyborów, nie przepisywało się skomplikowanych ceremonii. Wystarczyła woda, kwiat i maść sandałowa. Powiada się tam także, że można czcić Słońce nie ofiarując mu niczego.

Niniejsza praca jest szkicem ważniejszych wydarzeń, w których Indie jako subkontynent uczestniczyły w przeciągu swej długiej historii. Chcę zaznaczyć ważne okresy i punkty przełomowe w historii starożytnej i przedstawić, w ogromnym skrócie, zmiany historyczne, jakie zachodziły na tym obszarze pod wpływem czynników obcych: napływu nowych grup etnicznych, podbojów i pokojowej wymiany gospodarczo-kulturowej. Ze względu na niewielki rozmiar pracy, skupię się przede wszystkim na okresie starożytnym, a okres średniowieczny potraktuję bardzo pobieżnie, kończąc przed przełomem, jakim był napływ do Indii islamu wraz z pierwszymi kupcami muzułmańskimi.    

Jest to praca roczna z historii Indii napisana pod kierunkiem pana Artura Karpa podczas moich studiów indologicznych na Uniwersytecie Warszawskim. Nie jest więc pracą historyka - jest to praca 'szkolna', napisana, gdy nie miałem jeszcze dostępu do wielu ważnych źródeł, które później zmieniły i pogłębiły moje postrzeganie historii Indii. Jestem jedak pewien, że czytelnicy znajdą w niej sporo ciekawych informacji.  

Filip Ruciński