Słownik hindi / sanskrycko - polski. Część III, od p प do m म

Zawiera około 4000 wybranych słów sanskryckich używanych we współczesnym języku hindi. Hasła ułożone są według następującej kolejności, zgodnie z alfabetem dewanagari: aṁ (अं), a (अ), ā (आ), i (इ), ī (ई), u (उ), ū (ऊ), ṛ (ऋ), e (ए), ai (ऐ), o (ओ), au (औ), k (क), kh (ख), g (ग), gh (घ), c (च), ch (छ), j (ज), jh (झ), ṭ (ट), ṭh (ठ), ḍ (ड), ḍh (ढ), t (त), th (थ), d (द), dh (ध), n (न), p (प), ph (फ), b (ब), bh (भ), m (म), y (य), r (र), l (ल), v (व), ś (श), ṣ (ष), s (स), h (ह).y (य)

 

p (प)

paṁka (पंक)

  1. błoto

  2. bagno, mokradło, moczary, trzęsawisko

  3. brud

  4. przen. maść, balsam

paṁkaja (पंकज)

„zrodzony w błocie”, lotos

paṁkāra (पंकार)

  1. roślina wodna Blyxa octandra

  2. kasztan wodny Eleocharis dulcis

  3. tama, zapora, grobla

paṁkeja (पंकेज) = paṁkaja

paṁkerūha (पंकेरूह) = paṁkaja

paṁkti (पंक्ति)

  1. rząd, linia, szereg

  2. klasa, grupa

  3. grono osób siedzących przy wspólnym posiłku, współbiesiadnicy

  4. kasta lub podkasta

paṁgu (पंगु)

  1. kulawy, kaleki, zdeformowany

  2. kaleka

paṁgutā (पंगुता)

kalectwo, deformacja

paṁgula (पंगुल) = paṁgu

paṁca (पंच)

  1. pięć

  2. rada (pierwotnie pięcioosobowa), kolegium

  3. jury

  4. sędzia rozjemczy

  5. sport. sędzia, arbiter

  6. naczelnik kasty lub wioski

paṁcaka (पंचक)

  1. piątka, pentada

  2. kwintet

  3. opłata 5%

paṁcatā (पंचता)

  1. piątkowość, pięciorakość

  2. = paṁcā

  3. rozpuszczenie się ciała w pięciu żywiołach, śmierć

paṁcatva (पंचत्व) = paṁcatā

paṁcama (पंचम)

  1. piąty

  2. melodyjny

  3. muz. piąty dźwięk w gamie, sol

  4. muz. nazwa ragi

  5. gram. spółgłoska nosowa

paṁcamī (पंचमी)

piąty dzień jasnej lub ciemnej połowy miesiąca księżycowego

paṁcāla (पंचाल)

  1. starożytna kraina w pn. Indiach i zamieszkujące ją plemię

  2. członek plemienia Pańczalów

paṁcālikā (पंचालिक)

  1. tańcząca dziewczyna

  2. lalka

paṁjara (पंजार)

  1. szkielet, kościec

  2. żebra, klatka piersiowa

  3. szkielet ludzki

paṁjikā (पंजिक)

  1. wykaz, rejestr, lista

  2. kalendarz, almanach

  3. księga rachunkowa

  4. wykaz przodków, genealogia

paṁjī (पंजी)

lista, rejestr

paṁjīkaraṇa (पंजीकरण)

  1. wprowadzenie (na listę, do rachunku)

  2. rejestracja

paṁjīkṛta (पंजीकृत)

  1. wprowadzony

  2. zarejestrowany

paṁḍa (पंड)

  1. eunuch

  2. impotent

paṁḍā (पंडा)

  1. bramin pełniący dziedziczną funkcję zarządzającego miejscem pielgrzymek lub świątynią

  2. prowadzący rejestr genealogii

  3. kucharz bramińskiego rodu

paṁḍita (पंडित)

  1. mądry, wykształcony

  2. uczony, uczony bramin

  3. pandit, tytuł używany w stosunku do bramina (szczeg. Wykształconego)

  4. nauczyciel

pakti (पक्ति)

  1. gotowanie

  2. trawienie

pakva (पक्व)

  1. ugotowany

  2. dojrzały

pakvatā (पक्वता)

dojrzałość

pakṣa (पक्ष)

  1. strona, bok (ciała)

  2. skrzydło, flanka

  3. skrzydło (ptaka)

  4. strona (w argumentacji)

  5. punkt widzenia

  6. aspekt

  7. kierunek

  8. jasna lub ciemna połowa księżyca

pakṣivijñāna (पक्षिविज्ञान) = pakṣīvijñāna

pakṣī (पक्षी)

  1. mający skrzydła, uskrzydlony

  2. stojący po stronie (czegoś)

  3. biorący, czyjąś stronę, stronniczy, tendencyjny

  4. stronnik, zwolennik, poplecznik

  5. ptak

-pakṣīya (-पक्षीय)

przyjmujący stronę, lub punkt widzenia, stojący na stanowisku

pakṣīvijñāna (पक्षीविज्ञान)

ornitologia

pacana (पचन)

  1. trawienie

  2. gotowanie

pacanīya (पचनीय)

strawny

paṭaka (पटक)

  1. tkanina bawełniana

  2. obóz, obozowisko

paṭala (पटल)

  1. dach, strzecha

  2. zasłona, parawan

  3. welon

  4. zaćma, katarakta

  5. pl. kosz, koszyk

  6. pl. sterta, stos, kupa, masa, duża ilość

  7. pl. pokłosie

  8. znak na czole zrobiony maścią sandałową

paṭu (पटु)

  1. zdolny, zmyślny, sprytny

  2. wprawny, biegły

  3. chytry, przebiegły, cwany

  4. bystry, rozgarnięty, inteligentny

  5. pilny, staranny

paṭutā (पटुता)

  1. bystrość, inteligencja

  2. umiejętność, biegłość, wprawa

paṭola (पटोल)

rodzaj ogórka jedzonego jako jarzyna

paṭolikā (पटोलिक)

mały pasiasty ogórek

paṭṭaka (पट्टक)

  1. dokument

  2. tabliczka, tablica

  3. metalowa płytka

  4. pasek materiału, ozdobna taśma

  5. bandaż

paṭṭikā (पट्टिका)

  1. kawałek drewna lub metalu

  2. skrawek materiału

  3. wstążka

paṭhaka (पठक)

  1. czytający, czytelnik

  2. recytator, deklamator

paṭhana (पठन)

  1. czytanie

  2. recytowanie, deklamowanie

paṭhanīya (पठनीय)

zasługujący na przeczytanie, wart przeczytania

paṭhita (पठित)

  1. przeczytany

  2. odczytany, wyrecytowany, zadeklamowany

paṭhya (पठ्य)

mający być przeczytanym, do przeczytania

paṇa (पण)

  1. hazard

  2. rzut (kośćmi)

  3. zakład

  4. stawka

  5. zgoda, układ, porozumienie

  6. płaca, zarobki

  7. wynajem

  8. nagroda

  9. cena

  10. opłata, taksa

  11. obietnica, przyrzeczenie

paṇava (पणव)

bębenek

paṇya (पण्य)

  1. łatwo sprzedający się

  2. towar

  3. handel

  4. miejsce sprzedaży, sklep, bazar

pataṁga (पतंग)

  1. coś, co lata

  2. ćma

  3. konik polny

  4. papierowy latawiec

  5. piłka

  6. drzewo sappanowe (surowiec czerwonego barwnika)

patatrī (पतत्री)

  1. uskrzydlona

  2. ptak

  3. strzała

patana (पतन)

  1. spadanie, upadanie, upadek

  2. opadanie, osuwanie siē, osiadanie

  3. upadek, schyłek

  4. padanie (w bitwie)

patāka (पताक) = patākā

patākā (पताका)

  1. flaga, chorągiew

  2. drzewce flagi

  3. emblemat

  4. epizod w dramacie

patākī (पताकी)

niosący sztandar, chorąży

pati (पति)

  1. pan, władca

  2. mąż

  3. -kierownik, szef, zarządca

patita (पतित)

  1. upadły

  2. przen. zdegradowany, zdeprecjonowany, nędzny

  3. niepraktykujący, odstępca od religii

  4. grzeszny

  5. wyrzutek

  6. osoba upadła, nędznik, grzesznik

patitva (पतित्व)

stan małżeński (u kobiet), posiadanie męża

pattana (पत्तन)

  1. miasto

  2. osada, osiedle

  3. port

patnī (पत्नी)

żona, małżonka

patra (पत्र)

  1. skrzydło, pióro

  2. liść

  3. kartka, arkusz

  4. list

  5. dokument

  6. nota dyplomatyczna

  7. cienki kawaḷek metalu, płytka, blaszka

  8. strona

  9. gazeta, czasopismo, periodyk

  10. lotka (strzały), pierzysko

  11. linie lub wzory malowane na twarzy piżmem

patraka (पत्रक)

  1. formularz, blankiet

  2. dokument

  3. liścik

patrikā (पत्रिका)

  1. czasopismo, mafazyn

  2. list

  3. dokument

patrī (पत्री)

  1. list

  2. dokument

  3. notatka

  4. skrzynka na listy

patha (पथ)

  1. droga, ścieżka

  2. kurs, kierunek

pathika (पथिक)

  1. podróżny

  2. gość, przybysz, przychodzień

pathya (पथ्य)

  1. należący do (właściwej) drogi

  2. zdrowy (o pożywieniu), służący zdrowiu, korzystny, właściwy

  3. zdrowe pożywienie, właściwa dieta

  4. skromny styl życia, zachowanie umiaru, umiarkowanie

  5. właściwa i niewłaściwa dieta

paddhati (पद्धति)

  1. droga, ścieżka

  2. sposób, metoda

  3. tradycja, zwyczaj

  4. system (rządzenia, filozofii, nauczania)

  5. podręcznik, traktat

  6. opis (rytuału, ceremonii)

paraṁparā (परंपरा))

  1. seria, ciąg, sukcesja

  2. tradycja, przekaz

  3. linia rodu

paraṁparita (परंपरित)

spełniony/zrobiony/wykonany zgodnie z tradycją, przestrzegając jej norm

paravartī (परवर्ति)

  1. następny, kolejny, dalszy

  2. drugorzędny, wtórny

parākāṣṭhā (पराकष्ठ)

  1. szczyt, wierzchołek

  2. punkt kulminacyjny

parāmarśa (परामर्श)

  1. refleksja

  2. dyskusja, konsultacja

  3. rada, porada, rekomendacja

  4. decyzja (np.komitetu)

parāhata (पराहत)

  1. odrzucony, odpędzony, odepchnięty, oddalony

  2. odwrócony

  3. przewrócony, powalony, obalony

  4. napadnięty, zaatakowany

pari- (परि-)

  1. dookoła, wokół

  2. obficie, bardzo, prze-

  3. od, daleko od

  4. zgodnie z, według

parikathā (परिकथा)

  1. opowieść, historia

  2. spec. opowieść wkomponowana w inną

parikara (परिकर)

  1. otoczenie, świta

  2. domownicy, rodzina

  3. opaska na biodra

  4. lóżko

parikalana (परिकलन)

obliczanie, wyliczanie, kalkulowanie

parikalpanā (परिकल्पना)

  1. wyobraźnia, inwencja, imaginacja

  2. przypuszczenie, domniemanie, hipoteza

parikalpita (परिकल्पित)

  1. wymyślony, nienaturalny, sztuczny

  2. opracowany, zaaranżowany

  3. wyobrażony, wyimaginowany

  4. przypuszczalny, domniemany, hipotetyczny

parikramaṇa (परिक्रमण)

  1. okrążanie, obchodzenie

  2. obracanie się, kręcenie się w kółko, krążenie

parikramā (परिक्रमा)

  1. okrążenie, runda

  2. obrót

  3. wybrukowana droga wokół świątyni

parikraya (परिक्रय)

  1. kupienie z powrotem

  2. odkupienie, wykupienie

parikliṣṭa (परिक्लिष्ट)

cierpiący, znękany, udręczony

parikhyāta (परिख्यात)

  1. uważany za

  2. zwany, nazywany

parigraha (परिग्रह)

  1. otrzymanie, uzyskanie, dostanie

  2. przyjęcie

  3. wzięcie, zabranie

  4. spec. wzięcie sobie żony, pojęcie za małżonkę

  5. własność, mienie

  6. gospodarstwo

  7. osoby będące na utrzymaniu, domownicy, rodzina

  8. przychylność, życzliwość, względy

parigṛhīta (परिगृहीत)

  1. otrzymany, uzyskany, dostany

  2. przyjęty

  3. wzięty, zabrany

  4. uchwycony, schwytany, pojmany

  5. okryty, spowity

  6. otoczony, opasany, okolony, ogrodzony

  7. obejmowany, objęty

  8. wspierany, faworyzowany

  9. przeciwny

parigha (परिघ)

  1. żelazna sztabka

  2. żelazna pałka, maczuga

paricaya (परिचय)

  1. znajomość, zapoznanie się

  2. wiedza, doświadczenie

  3. informacja

  4. dane

paricara (परिचर)

  1. towarzysz

  2. przyboczny, służący, sługa

paricaryā (परिचर्या)

  1. służba, obsługa

  2. pielęgniarstwo

  3. hołd, cześć

  4. sympozjum

paricāyaka (परिचायक)

  1. to, co daje wiedzę, zapoznaje, zaznajamia

  2. wskazówka, ilustracja

paricāra (परिचार)

  1. służenie, obsługiwanie,

  2. pielęgnowanie, pielęgnacja

  3. wychowywanie

  4. pielęgniarstwo

paricāraka (परिचारक)

  1. służący

  2. pielęgniarz

paricālaka (परिचालक)

przewodnik

paricālana (परिचालन)

  1. prowadzenie, przeprowadzanie

  2. przewodzenie, kierowanie

paricchada (परिच्छद)

  1. zewnętrzne okrycie

  2. posiadłość

  3. bagaż

  4. otoczenie, świta, asysta

  5. rodzina

paricchanna (परिच्छन्न)

  1. przykryty, nakryty, okryty, owinięty, otulony, spowity

  2. otoczony, towarzyszony, asystowany

paricchinna (परिच्छिन्न)

  1. odcięty

  2. odłączony, oddzielony, oderwany

  3. określony, zdefiniowany, opisany

  4. zakreślony, ograniczony

pariccheda (परिच्छेद)

  1. oddzielenie, odłączenie, oderwanie

  2. odróżnienie

  3. rozdział (w książce)

pariṇāma (परिणाम)

  1. przemiana, przekształcenie, przeobrażenie, transformacja

  2. wynik, rezultat, efekt

  3. ostatnie stadium, ostatnia faza, końcowy etap, ostateczny rezultat

  4. konkluzja, wniosek

paridarśana (परिदर्शन)

przegląd, inspekcja

paridāha (परिदाह)

  1. gwałtowne spalanie

  2. udręka duszy

paridṛśya (परिदृश्य)

  1. szeroki widok, perspektywa

  2. spektakl, widowisko, przedstawienie

  3. scenariusz

paridṛṣṭa (परिदृष्ट)

  1. ujrzany, spostrzeżony

  2. dostrzeżony, zauważony, zaobserwowany

  3. widziany

  4. poznany

  5. nauczony

paridhāna (परिधान)

  1. opakowanie, owinięcie

  2. założenie, nałożenie

  3. garderoba, strój, ubiór, odzienie, okrycie

paridhāraṇa (परिधारण)

  1. podpieranie, podtrzymywanie, wspieranie

  2. cierpienie, znoszenie

paridhi (परिधि)

  1. obwód, otoczka

  2. okrąg, koło

  3. ogrodzenie, parkan, bariera

  4. aureola

  5. obszar, sfera

  6. zakres, obręb

paripakva (परिपक्व))

  1. do końca ugotowany, całkowicie gotowy

  2. dobrze strawiony, przetrawiony

  3. zupełnie dojrzały

  4. wysoce wykształcony, doskonale wyrobiony

paripāka (परिपाक)

  1. bycie całkowicie ugotowanym, w pełni gotowym/przygotowanym

  2. trawienie, przyswajanie, asymilacja

  3. dojrzewanie, dojrzałość

  4. bogate doświadczenie, wyrobienie, obycie

parilakṣaṇa (परिलक्षण)

zespół, syndrom

parisphuṭa (परिस्फुट)

  1. bardzo jasny, wyrazisty

  2. w pełni rozwinięty

pāraṁparika (पारंपरिक)

tradycyjny

piṁḍa (पिंड)

  1. bryłka, grudka, kawałek

  2. kulka

  3. kęs

  4. placek zaduszny, ofiarowywany zmarłym

  5. obiata składana przodkom przez najbliższych krewnych

  6. bryła, sztaba

  7. ciało, ciało ludzkie

pīḍā (पीडा)

  1. ból, cierpienie

  2. udręka

  3. krzywda, strata

  4. współczucie

pīḍita (पीडित)

  1. cierpiący, chory

  2. dręczony, nękany, gnębiony

  3. uciśniony

  4. przyciśnięty, przygnieciony, przygnębiony

purātana (पुरातन)

  1. należący do przeszłości, przeszły

  2. dawny, starożytny

  3. stary

  4. przeszłość, dawne czasy, starożytność

puruṣa (पुरुष)

  1. człowiek, ludzka istota

  2. mężczyzna, samiec

  3. osoba, jednostka, osobnik

  4. gram. osoba

  5. purusza

  6. pierwotny byt, źródło wszechświata

  7. ludzka dusza

  8. przodkowie (l. mn.)

puṣṭa (पुष्ट)

  1. odżywiony, dobrze wykarmiony, tłusty

  2. silny, krzepki, o mocnej budowie

  3. staranne wychowany, zadbany, wypielęgnowany

  4. zdrowy, odżywczy (o jedzeniu)

  5. potwierdzony (o informacji)

pūrṇa (पूर्ण)

  1. pełny, napełniony

  2. doskonały

  3. gram. dokonany

  4. pełnia, całość

pūrṇatā (पूर्णता)

  1. pełnia

  2. całkowitość, zupełność

  3. ukończenie, zakończenie, spełnienie, wypełnienie

  4. doskonałość, perfekcja

pūrṇimā (पूर्णिमा)

noc albo dzień pełnego księżyca, pełnia

pṛthak (पृथक्)

  1. oddzielny, osobny, odrębny

  2. odłączony, wyodrębniony

  3. na uboczu, na boku, osobno

  4. indywidualny

prakaṭa (प्रकट)

  1. jasny, oczywisty, ewidentny

  2. widoczny, widzialny, przejawiony

  3. odkryty, odsłonięty, ujawniony, wyjawiony, wyrażony

  4. przedstawiony, wyeksponowany, wystawiony na widok, ukazany

  5. jawny, otwarty, publiczny, ogólnie dostępny

prakāśa (प्रकाश)

  1. światło, światłość, jasność, blask

  2. światło dzienne, światło słoneczne

  3. przejaw, manifestacja

  4. ujawnienie, odsłonięcie, ukazanie, objawienie

  5. upublicznienie, opublikowanie, wydanie (książki)

  6. jasny, jawny, oczywisty

  7. publiczny

  8. znany, głośny, sławny

  9. rozwinięty, rozpostarty

  10. świecący, jaśniejący, promienny

  11. oświecony

  12. przypominający (coś, kogoś), podobny do, wyglądający jak

prakāśaka (प्रकाशक)

  1. oświetlający, oświecający

  2. czyniący jasnym / widocznym / oczywistym

  3. ukazujący, ujawniający, objawiający

  4. „dawca światła”, słońce

  5. wydawca

  6. odkrywca

prakāśakīya (प्रकाशकीय)

przedmowa lub uwagi wydawcy

prakāśatā (प्रकाशता)

  1. jasność, blask, świetlistość

  2. widoczność, widzialność

  3. przen. sława

prakāśana (प्रकाशन)

  1. ujawnianie, czynienie widocznym / znanym

  2. wskazywanie, ukazywanie

  3. wydawanie, publikowanie

  4. publikacja, opublikowana praca

prakāśikī (प्रकाशिकी)

nauka o świetle, optyka

prakāśita (प्रकाशित)

  1. oświetlony, oświecony

  2. ukazany, ujawniony, uwidoczniony

  3. pokazany, wystawiony na widok, zademonstrowasny

  4. wydany, opublikowany

prakāśya (प्रकाश्य)

  1. godny ujawnienia / ukazania

  2. zasługujący na wydanie, nadający się do publikacji

  3. jasny, widzialny, oczywisty

  4. słyszalny

prakīrṇa (प्रकीर्ण)

  1. rozrzucony, rozproszony, rozsypany, rozsiany

  2. upubliczniony

  3. rozmaity, różnorodny, urozmaicony

prakīrṇaka (प्रकीर्णक)

  1. upubliczniony

  2. narzędzie do odganiania much

  3. kępka włosów, kosmyk, kłak

prakīrtana (प्रकीर्तन)

  1. ogłoszenie, obwieszczenie, oznajmienie, oświadczenie

  2. wychwalanie, chwalenie, sławienie

prakīrti (प्रकीर्ति)

  1. oświadczenie, deklaracja

  2. obchody, świętowanie

  3. wielka sława, renoma

prakīrtitā (प्रकीर्तिता)

  1. oznajmiony, zadeklarowany

  2. obchodzony

prakupita (प्रकुपित)

wściekły, rozjuszony, rozsierdzony, rozzłoszczony

prakṛta (प्रकृत)

  1. prawdziwy, autentyczny

  2. pierwotny, oryginalny

  3. naturalny

  4. właściwy, akuratny

prakṛtatā (प्रकृतता)

  1. naturalny stan, naturalność

  2. prawdziwość, autentyczność

prakṛti (प्रकृति)

  1. pierwotna postać czy stan, pierwowzór

  2. pierwotna materia, pierwotna substancja

  3. początek, źródło

  4. korzeń, podstawa

  5. model, wzorzec, szablon

  6. forma, wzór, deseń

  7. obraz, odbicie

  8. zasada, reguła

  9. standard, norma

  10. zwykły, normalny stan

  11. sprawa

  12. pochodzenie

  13. natura, charakter, temperament, usposobienie

  14. przyroda, świat przyrody, łono natury

  15. prakryti

  16. kobieta, płeć kobieca

  17. matka

  18. eunuch

  19. męski lub żeński organ rozrodczy

  20. zwierzę

  21. czynnik, mnożnik (mat.)

  22. minister, grono doradców królewskich, rada ministrów

  23. rzemieślnicy

  24. obywatele

prakṛṣṭa (प्रकृष्ट)

  1. wybitny, wyróżniający się

  2. główny, naczelny, dominujący

  3. najlepszy, najdoskonalszy

prakṛṣṭatā (प्रकृष्टता)

  1. wybitność, wysoka pozycja

  2. wyższość, przewaga

  3. perfekcja, doskonałość

prakopa (प्रकोप)

  1. silne wzburzenie, gwałtowne poruszenie

  2. wściekłość, gniew

  3. nagły wybuch, gwałtowny atak (np.choroby)

  4. nadmiar (jakiegoś humoru w ciele)

prakopana (प्रकोपन)

pobudzanie, podniecanie

prakopita (प्रकोपित)

rozzłoszczony, rozsierdzony, rozwścieczony, rozjuszony

 

prakoṣṭha (प्रकोष्ठ)

  1. pomieszczenie, pokój

  2. wewnętrzny dziedziniec domu

prakriyā (प्रक्रिया)

  1. sposób, metoda, technika

  2. proces

  3. procedura

  4. rytuał, obrządek

prakhara (प्रखर)

  1. bardzo gorący

  2. palący, ostry

  3. cierpki, gryzący

  4. ostry, przeszywający, przenikliwy (wzrok)

  5. kąśliwy, uszczypliwy (docinek, uwaga)

  6. ostry, przenikliwy (umysł, inteligencja)

  7. bardzo trudny

  8. ogromny, rozległy

prakhyāpita (प्रख्यापित))

  1. uczyniony publicznie znanym

  2. ogłoszony, obwieszczony

pragāḍha (प्रगाढ)

  1. wielki, rozległy

  2. niezmierny, nadmierny, niepomierny

  3. trudny, ciężki

  4. mocny, stały

  5. głęboki (sen)

  6. bardzo gęsty, intensywny (materiał, kolor)

  7. głęboki, wnikliwy

pracalita (प्रचलित)

  1. obecny, współczesny, bieżący, aktualny

  2. potoczny, obiegowy, będący w użyciu, powszechny, rozpowszechniony

  3. popularny, modny

  4. progresywny, rozwijający się, postępowy

pracāra (प्रचार)

  1. szerzenie, rozprzestrzenianie, rozprowadzanie

  2. rozpowszechnianie, upowszechnianie, propagowanie

  3. upublicznianie, ujawnianie

  4. propaganda

prajñā (प्रज्ञा)

  1. rozumienie, inteligencja

  2. wiedza, mądrość

praṇālī (प्रणाली)

  1. szczególna metoda czy sposób

  2. system

  3. tradycja

  4. kanał wodny, odpływ, sączek, dren

praṇidhāna (प्रणिधान)

  1. uwaga, zainteresowanie

  2. głęboka medytacja

  3. pełne szacunku zachowanie

  4. duży wysiłek

  5. próba, staranie, usiłowanie

  6. gorliwość, wytrwałość

  7. dostęp, wstęp, wejście

  8. stosowanie, używanie, korzystanie, posługiwanie się

  9. kładzenie, nakładanie, przykładanie

pratipakṣa (प्रतिपक्ष)

  1. przeciwna strona (w dyskusji)

  2. przeciwne zdanie

pratipakṣatā (प्रतिपक्षता)

  1. opozycja

  2. antyteza

pratipakṣī (प्रतिपक्षी)

  1. przeciwny, przeciwstawny

  2. przeciwnik, oponent

pratipatti (प्रतिपत्ति)

  1. przedstawienie, prezentacja, wykład

  2. spowodowanie, wywołanie

  3. zrealizowanie, spełnienie

pratipadaṁ (प्रतिपदं)

  1. na każdym kroku, co krok

  2. w każdym momencie

  3. wszędzie

pratipad (प्रतिपद्)

pierwszy dzień nowego księżyca

pratipadā (प्रतिपदा) = pratipad

pratipanna (प्रतिपन्न)

  1. osiągnięty, zdobyty, uzyskany

  2. stwierdzony, ustalony

  3. potwierdzony, sprawdzony, dowiedziony,

  4. zatwierdzony, zaakceptowany, przyjęty

pratipādaka (प्रतिपादक)

  1. nauczający, wykładający, objaśniający

  2. pokazujący, prezentujący

  3. wykonujący, spełniający, realizujący

  4. skuteczny, efektywny

  5. pomagający osiągnąć, przyczyniający się do osiągnięcia

  6. dający

pratipādana (प्रतिपादन)

  1. twierdzenie, stwierdzenie

  2. przedstawienie, wyjaśnienie, wyłożenie

  3. ustalenie, dowiedzenie

  4. danie, podanie, wydanie

  5. spowodowanie, wywołanie, wytworzenie

pratipādita (प्रतिपादित)

  1. ustalony, stwierdzony

  2. wyłożony, omówiony

  3. przedstawiony, ukazany, zaprezentowany, zademonstrowany

  4. dany, podany

  5. spowodowany, wytworzony

pratipādya (प्रतिपाद्य)

  1. będący przedmiotem wykładu, omawiany, przedstawiany

  2. to, o czym zamierza się mówić

pratimāsa (प्रतिमास)

  1. na miesiąc

  2. co miesiąc, każdego miesiąca, miesięcznie, comiesięcznie

pratimāsika (प्रतिमासिक)

miesięczny, comiesięczny

pratimūrti (प्रतिमूर्ति)

  1. odpowiednik, kopia, odbitka, duplikat

  2. obraz, odzwierciedlenie, odbicie

  3. wcielenie, ucieleśnienie

pratiyoga (प्रतियोग)

  1. wrogość, opozycja

  2. kontrowersja

  3. współpraca, kooperacja

pratiyogitā (प्रतियोगिता)

  1. konkurs

  2. zawody, turniej

  3. konkurencja, rywalizacja

  4. wrogość

pratiṣṭhā (प्रतिष्ठा)

  1. pozycja, ranga

  2. honor, zaszczyt

  3. prestiż, uznanie, reputacja

  4. sława

  5. baza, fundament, podstawa, piedestał

  6. założenie, utworzenie, ustanowienie, wkład

  7. domostwo, mieszkanie

  8. ceremonia

  9. ceremonia spełniana dla osiągnięcia nadludzkich mocy

  10. zakończenie ślubu (postu)

pratiṣṭhita (प्रतिष्ठित)

  1. umieszczony, usytuowany, ulokowany, osadzony

  2. zainstalowany, zamontowany, ustawiony (np. wizerunek bóstwa)

  3. otwarty, zainaugurowany, poświęcony (np. świątynia)

  4. ustanowiony, założony, utworzony

  5. ważny, sławny, wybitny, uznany, szanowany

  6. standardowy, znormalizowany

pratyākhyāna (प्रत्याख्यान)

  1. pokonanie, zwyciężenie, przezwyciężenie, przemożenie

  2. odrzucenie, odepchnięcie, odtrącenie

  3. obalenie (teorii), odparcie (zarzutów)

  4. zaprzeczenie, negacja

  5. przeciwdziałanie, zapobieganie

  6. równoważenie, neutralizowanie

prathā (प्रथा)

  1. rozłożenie, rozpostarcie

  2. to, co powstało, rozpostarło się, rozszerzyło

  3. zwyczaj

  4. instytucja

  5. system (np. zarządzania)

prathita (प्रथित)

  1. rozszerzony, rozpowszechniony, rozpropagowany

  2. szeroko znany, uznany, sławny

prabaṁdha (प्रबंध)

  1. związek, połączenie, więź

  2. załatwienie, zaaranżowanie, zorganizowanie, przygotowanie

  3. zarządzanie, administracja

  4. miara, krok

  5. utwór literacki (szczeg. długi poemat narracyjny)

  6. dysertacja, rozprawa, praca dyplomowa

prabala (प्रबल)

  1. mocny, silny, potężny, przemożny, dominujący

  2. gwałtowny, porywisty

  3. szkodliwy, zgubny, niebezpieczny

  4. drastyczny

  5. ważny, ważki, decydujący (argument)

prabhā (प्रभा)

  1. blask, światło

  2. świetlistość, promienność

  3. wspaniałość

prabhāta (प्रभात)

świt, poranek, brzask

prabhāva (प्रभाव)

  1. siła, moc, potęga

  2. majestat

  3. wpływ, oddziaływanie, efekt

  4. wrażenie

prayoga (प्रयोग)

  1. użycie, zastosowanie

  2. praktyka, zwyczaj

  3. sposób działania, procedura

  4. próba, sprawdzian, test

  5. eksperyment

  6. przedsięwzięcie, sprawa

  7. przyrząd, urządzenie

  8. wymowa

  9. rozpoczęcie

  10. konsekwencja, rezultat

  11. święty tekst

  12. forma obrzędowa

  13. ofiara

  14. recytacja

  15. formuła, którą się recytuje

  16. praktyka, praktyka magiczna

  17. wystawa, przedstawienie, spektakl

prayojana (प्रयोजन)

  1. potrzeba, użytek

  2. korzyść, pożytek

  3. użycie, zastosowanie, wykorzystanie, wyzyskanie

  4. intencja, motyw

  5. okazja, możliwość

  6. warunek, wymóg

  7. powód, przyczyna

  8. cel

pralobhana (प्रलोभन)

  1. kuszenie, nęcenie

  2. uwodzenie, bałamucenie

  3. pokusa, pokuszenie

pralobhita (प्रलोभित)

  1. kuszony, nęcony

  2. uwodzony

pralobhī (प्रलोभी)

  1. kuszący, nęcący

  2. pragnący, żądny, chciwy

  3. pożądliwy, lubieżny

pravaṁcaka (प्रबंचक)

  1. oszukańczy, kłamliwy, fałszyway, nieuczciwy

  2. niegodziwy, nikczemny, zły

  3. oszust, krętacz

pravaṁcanā (प्रबंचन)

  1. oszustwo, fałsz, nieuczciwość

  2. łajdactwo, łotrostwo, nikczemność

pravaṁcita (प्रबंचित)

oszukany, zwiedziony, nabrany

pravaktā (प्रबक्ता)

  1. mówca, orator

  2. rzecznik

  3. wykładowca

  4. kaznodzieja

  5. krasomówca

pravacana (प्रबचन)

  1. oświadczenie, oznajmienie, ogłoszenie, zadeklarowanie

  2. objaśnianie, tłumaczenie, wykładanie

  3. wyjaśnianie, interpretowanie (zwł. tekstów rel.), egzegeza

  4. kazanie

pravacanīya (प्रबचनीय)

wymagający objaśnienia / interpretacji

pravaṇatā (प्रबणता)

skłonność, inklinacja

pravara (प्रबर)

  1. najwspanialszy, najdoskonalszy

  2. główny

  3. najlepszy w czymś, wybitny, mistrz

  4. przodek

  5. rodzina, ród

  6. ważna osobistość

pravartaka (प्रवर्तक)

  1. założyciel

  2. inicjator

pravartana (प्रवर्तन)

  1. zapoczątkowanie, zainicjowanie

  2. założenie

  3. uruchomienie

pravartita (प्रवर्तित)

  1. rozpoczęty, zainicjowany

  2. założony

  3. uruchomiony

pravarṣaṇa (प्रवर्षण)

  1. deszcz

  2. pierwszy deszcz

pravasana (प्रवसन)

  1. wyruszanie w podróż

  2. mieszkanie za granicą

  3. śmierć

pravaha (प्रवह) = pravāha

pravahaṇa (प्रवहण)

  1. płynięcie

  2. kryty powóz

  3. lektyka dla kobiet

pravācaka (प्रवाचक)

  1. objaśniający, wyjaśniający, tłumaczący

  2. interpretator, egzegeta

  3. wykładowca

pravāda (प्रवाद)

  1. przemowa

  2. bajka

  3. pogłoska, plotka

  4. skandal, afera

pravāraṇa (प्रवारण)

upragniony dar

pravāla (प्रवाल)

koral

pravāsa (प्रवास)

  1. mieszkanie daleko od domu (np. za granicą)

  2. daleka podróż

  3. wędrówka, migracja

  4. zesłanie, emigracja

  5. przen. obce kraje

pravāsana (प्रवासन)

  1. mieszkanie za granicą

  2. emigracja

pravāsita (प्रवासित)

wysłany za granicę, zesłany, wygnany

pravāsī (प्रवासी)

  1. mieszkający za granicą

  2. wędrowny (ptak)

  3. ten, kto mieszka za granicą, emigrant; imigrant

  4. ten, kto wyjeżdża za granicę

  5. zesłanie, wygnanie

pravāsya (प्रवास्य)

podlegający zesłaniu, zmuszony do emigracji

pravāha (प्रवाह)

  1. potok, nurt, strumień, prąd

  2. przepływ

  3. kurs, bieg, przebieg

  4. łożysko, koryto (rzeki)

  5. nurt (rzeki)

  6. prąd (elektr.)

  7. wyrzucenie prochów zmarłego do rzeki

pravāhaka (प्रवाहक)

popychający naprzód, posuwający do przodu (sprawę)

pravāhikā (प्रवाहिका)

rzeka

pravāhita (प्रवाहित)

  1. wrzucony do rzeki (popiół)

  2. puszczony na fale (łódź)

  3. unoszoony prądem, niesiony w dół

  4. płynący, będący w ruchu

  5. posuwany naprzód

  6. zaawansowany

  7. zapoczątkowany, zainicjowany, wprowadzony w życie

pravāhī (प्रवाही)

  1. powodujący płynięcie, pławiący

  2. posuwający do przodu, promujący

  3. płynący, płynny

pravikhyāta (प्रविख्यात)

sławny szeroko, światowej sławy

pravikhyāti (प्रविख्याति)

światowa sława

pravidhi (प्रविधि)

technika

praviṣṭa (प्रविष्ट)

  1. ten, który wszedł / wstąpił /dostał się do

  2. przyjęty (na uczelnię)

praviṣṭi (प्रविष्टि)

  1. wejście, wstąpienie

  2. przyjęcie

pravīṇa (प्रवीण)

  1. zręczny, biegły, wprawny, doświadczony

  2. umiejętny, wykwalifikowany, kompetentny

pravīṇatā (प्रवीणता)

  1. zręczność, biegłość, wprawa

  2. kompetencja, fachowość

pravīra (प्रवीर)

  1. dzielny, mężny, bohaterski

  2. najznakomitszy

  3. bohater, heros

pravṛtta (प्रवृत्त)

  1. zaangażowany, zajęty

  2. działający, postępujący

  3. rozpoczynający, inicjujący, przystępujący (do)

  4. wytworzony, utworzony, powstały

  5. zamierzający

  6. skłonny, skłaniający się (ku)

  7. okrągły, kulisty

pravṛtti (प्रवृत्ति)

  1. tendencja

  2. inklinacja, skłonność, predyspozycja

  3. gust, smak, upodobanie

  4. zastosowanie, użytek

  5. zachowanie, prowadzenie się

  6. ruch w stronę świata, aktywne życie, ekstrawertyzm

pravekṣaṇa (प्रवेक्षण)

  1. przewidywanie

  2. przezorność, zapobiegliwość

pravekṣita (प्रवेक्षित)

  1. przewidziany

  2. spodziewany, oczekiwany

praveṭa (प्रवेट)

jęczmień

praveṇī (प्रवेणी)

  1. warkocz, splot

  2. splecione, nieozdobione włosy (jakie noszą wdowy)

praveśa (प्रवेश)

  1. wejście, wstąpienie

  2. wdarcie się, wtargnięcie

  3. wniknięcie

  4. wstęp, dostęp, dopuszczenie, prawo wstępu, przepustka

  5. przen. wprawa, biegłość, sprawność, kompetencja, fachowość

  6. wtrącenie się, ingerencja, interferencja

  7. ceremonia związana z wprowadzeniem się do nowego domu

praveśaka (प्रवेशक)

  1. wchodzący

  2. antrakt, przerwa, interludium

praveśana (प्रवेशन)

wejście, wchodzenie

praveśikā (प्रवेशिका)

  1. egzamin wstępny

  2. bilet wstępu

  3. opłata wstępna, wpisowe

  4. techn. moc wejściowa

praveśya (प्रवेश्य)

przepuszczalny, przenikalny

pravrajita (प्रव्रजित)

  1. wędrowny asceta

  2. mnich dżinijski

praśaṁsaka (प्रशंसक)

  1. chwalący, wychwalający

  2. chwalca, panegirysta, pochlebca (= praśaṁsākārī)

praśaṁsana (प्रशंसन)

chwalenie, wychwalanie

praśaṁsanīya (प्रशंसनीय)

godny pochwały, chwalebny

praśaṁsā (प्रशंसा)

  1. pochwała

  2. pean

  3. sława, chwała

praśaṁsākārī (प्रशंसाकारी) = praśaṁsaka

praśaṁsātmaka (प्रशंसात्मक)

  1. pochwalny

  2. zachwalający, polecający

praśaṁsita (प्रशंसित)

chwalony, wychwalany

praśaṁsī (प्रशंसी) = praśaṁsaka

praśamana (प्रशमन)

  1. uspokojenie, uciszenie

  2. zniszczenie, unicestwienie, zabicie

praśamita (प्रशमित)

  1. uspokojony, uciszony

  2. spokojny, cichy

praśasta (प्रशस्त)

  1. chwalony, wychwalany

  2. zachwalany, polecany

  3. chwalebny, szczytny

  4. wspaniały, znakomity, wyśmienity, wyborny, doskonały

  5. najlepszy

  6. szeroki (szosa, autostrada)

praśastatā (प्रशस्तता)

wspaniałość, doskonałość, znakomitość

praśasti (प्रशस्ति)

  1. pochwała, pean

  2. wychwalanie, wysławianie, gloryfikacja

  3. napis/wpis pochwalny

  4. edykt królewski

  5. kolofon

praśāṁta (प्रशांत)

  1. spokojny, cichy

  2. uspokojony, uciszony

praśāṁti (प्रशांति)

  1. cisza, spokój

  2. opanowanie

praśākhā (प्रशाखा)

  1. gałązka

  2. pododdział

praśāsaka (प्रशासक)

kierownik, zarządca, administrator

praśāsakīya (प्रशासकीय)

administracyjny

praśāsana (प्रशासन)

  1. zarządzanie, kierowanie

  2. zarząd, kierownictwo, administracja

praśāsanika (प्रशासनिक)

administracyjny

praśāsita (प्रशासित)

zarządzany, kierowany, administrowany

praśāsta (प्रशास्त)

zarządca, administrator

praśikṣaṇa (प्रशिक्षण)

  1. szkolenie, trening

  2. praktykowanie, terminowanie

praśikṣita (प्रशिक्षित)

wyszkolony, wyćwiczony, wyuczony

praśikṣu (प्रशिक्षु)

  1. oraktykant, stażysta, terminator

  2. kursant

praśītana (प्रशीतन)

chłodzenie, mrożenie

praśna (प्रश्न)

  1. pytanie

  2. problem, kwestia, sprawa

praśraya (प्रश्रय)

podstawa

praṣṭha (प्रष्ठ)

  1. stojący z przodu, przedni

  2. poprzedni

prasaṁga (प्रसंग)

  1. przywiązanie

  2. związek

  3. przedmiot, temat

  4. rozdział (książki)

  5. kontekst

  6. okazja, sposobność, możliwość

  7. stosunek seksualny

prasaṁgataḥ (प्रसंगतः)

przy okazji, na marginesie, nawiasem mówiąc, a propos

prasaṁgaprāpta (प्रसंगप्राप्त)

odnoszący się do tematu, związany, dotyczący

prasaṁgayukta (प्रसंगयुक्त)

  1. odnoszący się do, dotyczący

  2. (wydarzający się) w porę

prasaṁgī (प्रसंगी)

związany, dotyczący

prasakta (प्रसक्त)

  1. przywiązany (do), oddany

  2. zaangażowany, zabsorbowany, pochłonięty (czymś), pogrążony w

  3. uzyskany, otrzymany

prasakti (प्रसक्ति)

  1. przywiązanie

  2. pochłonięcie, zaabsorbowanie

prasanna (प्रसन्न)

  1. jasny, promienny, czysty

  2. ucieszony, uradowany, uszczęśliwiony

  3. zadowolony, usatysfakcjonowany

  4. wesoły, pogodny, radosny

  5. kwitnący, zdrowy

  6. zjednany, przebłagany

  7. przychylny, łaskawy

prasannatā (प्रसन्नता)

  1. przyjemność

  2. zadowolenie, satysfakcja

  3. życzliwość, przychylność, łaskawość, względy

prasava (प्रसव)

  1. poród

  2. potomstwo

prasāda (प्रसाद)

  1. dar, błogosławieństwo

  2. poczęstunek dla bóstwa

  3. resztki tego poczęstunku, spożywane przez wiernych

prasādana (प्रसादन)

  1. łagodzenie, uśmierzanie, kojenie, uspokajanie

  2. zadowalanie, zaspokajanie

  3. zjednywanie, przebłagiwanie

  4. świadczenie uprzejmości, okazywanie łaski

  5. namiot królewski

  6. gotowany ryż

prasādī (प्रसादी)

  1. ofiarowany bóstwu

  2. = prasāda

prasādhaka (प्रसाधक)

  1. wykonujący, realizujący

  2. ozdabiający, upiększający, przystrajający, dekorujący

  3. lokaj, służący, pokojowy

prasādhana (प्रसाधन)

  1. wykonanie, zrealizowanie, ukończenie

  2. przystrajanie, przyozdabianie

  3. strój, ubiór

prasādhana-sāmagrī (प्रसाधन-सामग्री)

przybory toaletowe, kosmetyki

prasādhanī (प्रसाधनी)

grzebień

prasādhita (प्रसाधित)

  1. wykonany, zrobiony, spełniony, ukończony

  2. ubrany, wystrojony

prasāra (प्रसार)

  1. rozprzestrzenienie, rozszerzenie, rozciągnięcie

  2. ekspansja

  3. przenikanie, dyfuzja

prasāraka (प्रसारक)

  1. rozprzestrzeniający, rozszerzający

  2. nosiciel (choroby, infekcji)

prasāraṇa (प्रसारण)

  1. rozszerzanie, rozwijanie, powiększanie (= pasāra)

  2. media, programy radiowo-telewizyjne

prasāraṇa-gṛha (प्रसारण-गृह)

stacja radiowo-telewizyjna

prasārita (प्रसारित)

  1. rozszerzony, rozciągnięty, rozwinięty

  2. rozproszony, rozprzestrzeniony

  3. nadawany, transmitowany

prasiddha (प्रसिद्ध)

  1. dobrze znany

  2. sławny, słynny

  3. pejor. znany, głośny

prasiddhi (प्रसिद्धि)

  1. sława, rozgłos, renoma

  2. coś dobrze znanego i uznanego

  3. powszechna opinia

  4. pogłoska, plotka

prasū (प्रसू)

matka

prasūta (प्रसूत)

  1. spłodzony, poczęty

  2. urodzony, narodzony, wydany na świat

  3. wytworzony, wyprodukowany

prasūtā (प्रसूता)

kobieta, która niedawno urodziła, położnica

prasūti (प्रसूति) = prasava

prasūna (प्रसून)

  1. zrodzony, wytworzony

  2. kwiat

prastāra (प्रस्तार)

  1. rozpiętość, rozciągłość

  2. zakres, zasięg

  3. warstwa, powłoka

prastāva (प्रस्ताव)

  1. wprowadzenie, rozpoczęcie, zainicjowanie, wstęp do (dyskusji, wykładu)

  2. propozycja, wniosek, sugestia

  3. okazja, czas, pora

prastāvaka (प्रस्तावक)

  1. przedstawiający, proponujący

  2. wnioskodawca

prastāvanā (प्रस्तावना)

  1. wprowadzenie, wstęp

  2. przedmowa, prolog

prastāvika (प्रस्ताविक)

  1. poprzedzony wstępem

  2. wstępny, wprowadzający

  3. uprzednio wspomniany

  4. odpowiedni, trafny

  5. stosowny do okazji

  6. wprowadzenie, wstęp, prolog

prastāvita (प्रस्तावित)

  1. proponowany, sugerowany

  2. wspomniany

prastuta (प्रस्तुत)

  1. chwalony

  2. proponowany

  3. wspomniany, wymieniony

  4. odnośny, odpowiedni

  5. wniesiony, przedłożony

  6. niniejszy

  7. obecny

  8. gotowy

prastuti (प्रस्तुति)

  1. pochwała

  2. rozpoczęcie, inauguracja

prastutīkaraṇa (प्रस्तुतीकरण)

  1. przedstawienie, prezentacja

  2. przedstawianie, przedkładanie

prastotā (प्रस्तोता)

  1. prezenter

  2. organizator

prastha (प्रस्थ)

  1. płaska powierzchnia

  2. płaski wierzchołek góry, płaskowyż

prasthāna (प्रस्थान)

  1. wyruszenie, wyjazd

  2. śmierć

  3. metoda, system

prasthāpana (प्रस्थापन)

  1. wysyłanie, wyprawianie, odprawianie

  2. zwalnianie, wyrzucanie

  3. wyposażanie, wyekwipowanie

  4. zakładanie, instalowanie (sprzętu)

prasthāpanā (प्रस्थापना)

  1. = prasthāpana

  2. oferta, propozycja

prasthāpita (प्रस्थापित)

  1. wysłany, odesłany, odprawiony

  2. spakowany, wyekwipowany, wyposażony

  3. zainstalowany

prasthita (प्रस्थित)

  1. ten, który wyjechał, odszedł

  2. wysłany

  3. ustanowiony, utworzony

prasphuṭa (प्रस्फुट)

  1. pęknięty (o pąku), rozkwitły

  2. widoczny, oczywisty

prasphuṭana (प्रस्फुटन)

  1. pękanie, rozkwitanie, rozwijanie się

  2. stanie się znanym

prasphuṭita (प्रस्फुटित)

  1. wybuchły, rozsadzony

  2. rozkwitły

  3. widoczny, oczywisty

prasphoṭana (प्रस्फोटन)

  1. wybuch, eksplozja, erupcja

  2. otwieranie się (kwiatów), rozkwitanie

prasmṛta (प्रस्मृत)

zapomniany

prasmṛti (प्रस्मृति)

  1. zapominanie

  2. roztrzepanie, roztargnienie

prasrava (प्रस्रव)

  1. wypływanie, wyciekanie, wylewanie się

  2. wytrysk, wylew, wyciek

  3. przepływ, potok, strumień

  4. mocz

prasravaṇa (प्रस्रवन)

  1. płynięcie, przepływanie

  2. przepływ, strumień

prahara (प्रहर)

część doby równa trzem godzinom

praharaṇa (प्रहरण)

  1. uderzanie

  2. atakowanie

  3. ciskanie, rzucanie, miotanie

  4. usuwanie, zabieranie, konfiskowanie

praharī (प्रहरी)

  1. czuwający, pilnujący

  2. strażnik, stróż

praharṣa (प्रहर्ष)

rozkosz, zachwyt, uniesienie, ekstaza

praharṣita (प्रहर्षित)

ogromnie ucieszony, uradowany, uszczęśliwiony, zachwycony

prahasaṁtī (प्रहसंती)

jaśmin arabski

prahasana (प्रहसन)

  1. głośny śmiech

  2. wyśmiewanie, wykpiwanie, wyszydzanie

  3. satyra

  4. farsa

prahasita (प्रहसित)

  1. uśmiechnięty, roześmiany

  2. wyśmiany, wyszydzony

  3. śmiech, uśmiech

prahāra (प्रहार)

  1. cios, uderzenie

  2. atak

  3. mil. ogień, ostrzał

prahāraka (प्रहारक)

  1. uderzający

  2. napadający, atakujący

  3. niszczący

prahārita (प्रहारित)

  1. uderzony

  2. ostrzelany, obrzucony (pociskami)

prahārī (प्रहारी) = prahāraka

prahāsa (प्रहास)

  1. głośny śmiech

  2. wyśmiewanie, wyszydzanie

prahāsī (प्रहासी)

  1. śmiejący się głośno

  2. wywołujący śmiech, śmieszny

prahṛṣṭa (प्रहृष्ट) = praharṣita

prahelikā (प्रहेलिका)

  1. zagadka

  2. tajemnica

prahlāda (प्रह्लाद)

  1. radość

  2. mit. sławny czciciel Wisznu, syn Hiranjakasipu

prahlādana (प्रह्लादन)

sprawianie radości, radowanie

prahlādita (प्रह्लादित)

uradowany, radosny, szczęśliwy

prāṁgaṇa (प्रांगण)

  1. dziedziniec

  2. enklawa

prāṁjala (प्रांजल)

naturalny, prosty (język, mowa)

prāṁjali (प्रांजलि)

  1. połączone dłonie, w których trzyma się ofiarowywaną rzecz (kwiaty)

  2. składanie dłoni (w pokłonie)

prāṁta (प्रांत)

  1. region, prowincja, stan

  2. granica, skraj

prāṁtara (प्रांतर)

  1. odludny, dziki region

  2. nieuczęszczana droga

prāṁtīyatā (प्रांतीयता)

regionalizm, prowincjonalizm

prāk- (प्राक्-)

  1. pre-

  2. poprzedni, wcześniejszy

  3. dawny, starodawny, starożytny

  4. wschodni

prākāra (प्राकार)

  1. ogrodzenie

  2. mur

prākāśya (प्राकाश्य)

  1. jasność, przejrzystość, świetlistość

  2. sława, rozgłos

prākṛta (प्राकृत)

  1. naturalny

  2. niewykształcony, nieuprawiany, niepoddany obróbce, prosty (język)

  3. prakryt, nazwa obejmująca grupę języków średnio-indoaryjskich

  4. język miejscowy, gwara, dialekt

prākṛtika (प्राकृतिक)

  1. naturalny

  2. filoz. należący do prakryti (prakṛti)

prākkathana (प्राक्कथन)

  1. słowo wstępne

  2. wstęp, wprowadzenie

prākkalana (प्राक्कलन)

wstępne oszacowanie

prākkāla (प्राक्काल)

dawne czasy

prākkālīna (प्राक्कालीन)

dawny, starożytny

prāktana (प्राक्तन)

  1. dawny, przeszły

  2. poprzedni, wcześniejszy, uprzedni

  3. stary, starodawny

prāga (प्राग) = prayāga

prāg- (प्राग्-) = prāk-

prāgbhāva (प्राग्भाव)

  1. poprzednia egzystencja

  2. wyższość, lepszość, przewaga

  3. znakomitość, doskonałość, perfekcja

prāgalbhya (प्रागल्भ्य)

  1. śmiałość, odwaga

  2. zuchwałość, bezczelność,tupet, arogancja

  3. zdecydowanie, determinacja

  4. przen. pompa, przepych, widowiskowość

prāgaitihāsika (प्रागैतिहासिक)

prehistoryczny

prācārya (प्राचार्य)

  1. „nauczyciel nauczyciela”, kierownik (w szkole)

  2. uczony

prācā (प्राचा)

wschód

prācīna (प्राचीन)

  1. wschodni

  2. starożytny, starodawny, pradawny, prastary

  3. długotrwały, trwający od wieków, odwieczny, niepamiętny

prācīnatā (प्राचीनता)

  1. staroźytnośc

  2. archaicznośc

prācīnatāvāda (प्राचीनतावाद)

konserwatyzm (podejścia, metody)

prācīra (प्राचीर)

  1. ogrodzenie

  2. ściana, wał, mur

  3. płot

  4. żywopłot

prācya (प्राच्य)

  1. wschodni, orientalny

  2. starożytny

prājña (प्राज्ञ)

  1. mądry, uczony

  2. osoba uczona

prājñatā (प्राज्ञता)

  1. mądrość, wiedza

  2. uczoność, erudycja

prājñatva (प्राज्ञत्व) = prājñatā

prājñā (प्राज्ञा)

wiedza, rozumienie

prājñī (प्राज्ञी)

mądra lub uczona kobieta

prāṇa (प्राण)

  1. oddech

  2. tchnienie żywotne, siła życiowa

  3. l. mn. życie

  4. przen. czyjeś życie, ukochana osoba

prāṇaka (प्राणक) = prāṇī

prāṇakara (प्राणकर)

zachęcający, dopingujący, ożywiający, pokrzepiający duszę

prāṇaghāta (प्राणघात)

zabijanie, mordowanie

prāṇaghātaka (प्राणघातक)

zabijający, mordujący

prāṇaghātakī (प्राणघातकीर)

zabójca

prāṇa-tyāga (प्राण-त्याग)

  1. porzucenie życia, śmierć

  2. odebranie sobie życia, samobójstwo

prāṇa-daṁḍa (प्राण-दंड)

kara śmierci

prāṇa-dātā (प्राण-दाता)

dawca życia, ten, kto ratuje czyjeś życie

prāṇa-dhāraṇa (प्राण-धारण)

utrzymywanie, podtrzymywanie życia,

prāṇa-dhārī (प्राण-धारी)

żywa istota, żyjące stworzenie

prāṇa-dhvani (प्राण-ध्वनि)

ling. gardłowy

prāṇa-nātha (प्राण-नाथ)

  1. „pan życia”

  2. mąż

  3. kochanek

prāṇa-nāśa (प्राण-नाश)

utrata życia

prāṇa-paṇa (प्राण-पण)

ryzykowanie życiem

prāṇa-pati (प्राण-पति)

  1. „pan życia”

  2. serce, dusza

  3. mąż

prāṇa-pratiṣṭhā (प्राण-प्रतिष्ठा)

  1. udzielenie, przekazanie życia, ożywienie: ceremonia uświęcenia posągu bóstwa

prāṇaprada (प्राणप्रद)

dający życie

prāṇa-priya (प्राण-प्रिय)

  1. drogi jak własne życie, ukochany

  2. mąż

  3. kochanek

prāṇamaya (प्राणमय)

żyjący, oddychający

prāṇahara (प्राणहर)

odbierający życie, śmiertelny, śmiercionośny

prāṇahārī (प्राणहारी) = prāṇahara

prāṇahīna (प्राणहीन)

  1. bez życia

  2. bez wyrazu, nijaki, bezbarwny, wyblakły, przygasły

prāṇāṁta (प्राणांत)

koniec życia, śmierć

prāṇāṁtika (प्राणांतिक)

  1. śmiertelny

  2. trwający tak długo, jak życie, kończący się wraz ze śmiercią

prāṇādhāra (प्राणाधार)

  1. „podpora, podstawa życia”

  2. mąż

  3. ukochany

prāṇājāma (प्राणायाम)

ćwiczenie oddechowe w jodze, powstrzymanie oddechu

prāṇāśaya (प्राणाशय)

siła życiowa

prāṇika (प्राणिक)

  1. żyjący, żywy

  2. zwierzę

prāṇī (प्राणी)

  1. żyjący, żywy

  2. żyjąca istota, żywe stworzenie

  3. zwierzę

prāṇeśa (प्राणेश) = prāṇa-nātha

prāṇeśvara (प्राणेश्वर) = prāṇa-nātha

prāṇodbodhana (प्राणोद्बोधन)

  1. rozbudzenie ducha

  2. odrodzenie, renesans

prātaḥ (प्रातः)

wczesny poranek, świt

prātaḥkāla (प्रातःकाल) = prātaḥ

prātarāśa (प्रातराश)

śniadanie

prātipadika (प्रातिपदिक)

gram. temat rzeczownika

prātibhāsika (प्रातिभासिक)

  1. zludny, iluzoryczny

  2. zjawiskowy

prāthamika (प्राथमिक)

  1. podstawowy, elementarny (szkolnictwo)

  2. początkowy,

  3. pierwszy

  4. wstępny, przygotowawczy

prāthamikatā (प्राथमिकता)

  1. pierwszeństwo, priorytet

  2. nadrzędność

prāthamya (प्राथम्य) = prāthamikatā

prādurbhāva (प्रादुर्भाव)

  1. przejaw, manifestacja

  2. pojawienie się, zjawienie

  3. powstanie

  4. początek, geneza

prādurbhūta (प्रादुर्भूत)

przejawiony, zjawiony, powstały

prādeśa (प्रादेश)

upoważnienie, pełnomocnictwo, mandat

prādeśātmaka (प्रादेशात्मक)

obowiązkowy, obligatoryjny

prādeśika (प्रादेशिक)

  1. stanowy, regionalny, prowincjonalny

  2. terytorialny

prādeśikatā (प्रादेशिकता)

regionalizm

prādhānya (प्राधान्य)

  1. przewaga, wyższość

  2. prymat

  3. dominacja, zwierzchnictwo

prādhikaraṇa (प्राधिकरण)

  1. władza

  2. rada, komisja, komitet, zarząd (administracyjny)

prādhikāra (प्राधिकार) = ādhikāra

prādhikṛta (प्राधिकृत)

upoważniony

prādhyāpaka (प्राध्यापक)

  1. nauczyciel akademicki

  2. wykładowca

prāpaka (प्रापक)

  1. powodujący osiągnięcie

  2. osiągający

  3. ten, który uzyskuje

prāpaṇa (प्रापण) = prāpti

prāpī (प्रापी)

  1. uzyskujący, otrzymujący

  2. osiągający, zdobywający

prāpta (प्राप्त)

  1. otrzymany, uzyskany, nabyty

  2. zdobyty, osiągnięty

  3. napotkany, znaleziony

  4. przydarzony, przytrafiony

prāpta-kāla (प्राप्त-काल)

  1. sprzyjający moment, właściwa chwila, odpowiedni czas

  2. chwila obecna, teraźniejszość

  3. wydarzający się w porę, w odpowiednim momencie

  4. przeznaczony

prāptadoṣa (प्राप्तदोष)

  1. ściągający na siebie grzech

  2. będący w błędzie

prāptayauvana (प्राप्तयौवन)

dorastający chłopak, młodzieniec

prāptavara (प्राप्तवर)

ten, kto uzyskał dobrodziejstwo lub męża

prāptārtha (प्राप्तार्थ)

  1. odnoszący sukcesy

  2. osiągający cel

  3. osiągnięta rzecz

prāptāvasara (प्राप्तावसर)

odpowiedni, w porę

prāptavya (प्राप्तव्य)

  1. należny

  2. należność, opłata

prāpti (प्राप्ति)

  1. otrzymanie, uzyskanie, dostanie, nabycie

  2. zdobycie, osiągnięcie, dotarcie do (celu)

  3. spełnienie (prośby)

  4. korzyść, zysk, przychód

  5. przyjęcie (gości)

  6. przen. postrzeganie, percepcja

prāptikā (प्राप्तिका)

  1. przyjęcie

  2. potwierdzenie, pokwitowanie przyjęcia

prāpya (प्राप्य)

  1. osiągalny, do osiągnięcia

  2. należny, płatny

  3. kwota do zapłacenia

prāpyaka (प्राप्यक)

rachunek do zapłacenia

prābalya (प्राबल्य)

  1. siła, władza

  2. przewaga, dominacja

prābhava (प्राभव)

  1. przewaga, wyższość

  2. prymat

prāmāṇika (प्रामाणिक)

  1. oparty na dowodach, potwierdzony

  2. wiarygodny, autorytatywny (źródło)

  3. podstawowy, wzorcowy, standardowy, źródłowy (tekst)

  4. autentyczny (dokument)

prāmāṇikatā (प्रामाणिकता)

  1. wiarygodność, autorytatywność (źródła)

  2. autentyczność

prāmāṇya (प्रामाण्य) = prāmāṇikatā

prāmādya (प्रामाद्य)

  1. szaleństwo, szał

  2. odurzenie, upojenie

  3. nieuwaga, niedopatrzenie

-prāya (-प्राय)

  1. prawie, blisko

  2. tak jak, podobnie

prāya- (प्राय-)

przypominający, podobny

prāyadvīpa (प्रायद्वीप)

„przypominający wyspę”, półwysep

prāyaḥ (प्रायः)

  1. w większości, przeważnie, na ogół

  2. często

  3. w przybliżeniu, prawie

prāyaṇa (प्रायण)

  1. odejście, śmierć

  2. poszczenie aż do śmierci, zagłodzenie się

  3. odrodzenie, odrodzenie się

prāyaścitta (प्रायश्चित्त)

  1. zadośćuczynienie, pokuta

  2. skrucha, żal, wyrzuty sumienia

prāyaścittika (प्रायश्चित्तिक)

  1. skruszony, żałujący za grzechy

  2. pokutujący

prāraṁbha (प्रारंभ)

początek

prāraṁbhika (प्रारंभिक)

  1. wstępny, początkowy, elementarny (nauczanie)

  2. przygotowawczy, eliminacyjny

  3. podstawowy, zasadniczy, fundamentalny

prārabdha (प्रारब्ध)

  1. rozpoczęty, zapoczątkowany

  2. przeznaczony, zesłany przez los

  3. przeszłe czyny owocujące w obecnym życiu

  4. los, przeznaczenie

prārabdhi (प्रारब्धि)

  1. początek, rozpoczęcie

  2. przeznaczenie

prārabdhī (प्रारब्धी)

obdarzony przez los, mający szczęście, szczęściarz

prārūpa (प्रारूप)

  1. szkic, projekt

  2. pierwowzór, prototyp

prārthaka (प्रार्थक) = prārthī

prārthanā (प्रार्थना)

  1. usilna prośba, błaganie

  2. pobożne życzenie

  3. modlitwa błagalna, modły

  4. podanie, petycja, wniosek

  5. pozew, skarga

prārthanā-ghara (प्रार्थना-घर)

„dom modłów”, kaplica

prārthanā-patra (प्रार्थना-पत्र)

  1. podanie, petycja

  2. wniosek, aplikacja

prārthanīya (प्रार्थनीय)

  1. będący przedmiotem próśb

  2. upragniony, pożądany

prārthita (प्रार्थित)

  1. usilnie proszony, błagany

  2. upragniony

prārthī (प्रार्थी)

  1. proszący, błagający

  2. osoba usilnie prosząca

  3. petent

  4. osoba ubiegająca się, kandydat, aplikant

prālaṁba (प्रालंब)

girlanda zwisająca do pasa

prāleya (प्रालेय)

dotyczący zagłady świata

prāvidhika (प्राविधिक)

techniczny

prāvīṇya (प्रावीण्य) = pravīṇatā

prāvṛṭ (प्रावृट्)

pora deszczowa

prāvṛta (प्रावृत)

peleryna

prāvṛtti (प्रावृत्ति)

  1. ogrodzenie

  2. pokrycie, przykrycie, okrycie, osłonięcie

-prāśana (प्राशन)

  1. jedzący

  2. smakujący, kosztujący, degustujący

  3. karmiący

prāsaṁgika (प्रासंगिक)

  1. związany z, odnoszący się do

  2. odpowiedni, stosowny, dopasowany

  3. uboczny, marginesowy, poboczny (wątek)

prāsāda (प्रासाद)

  1. budynek pałacowy, pałac

  2. świątynia

priya (प्रिय)

  1. drogi, kochany

  2. miły, uprzejmy, sympatyczny

  3. ulubiony

  4. atrakcyjny

  5. mąż, kochanek, ukochany

priyakara (प्रियकर)

  1. okazujący życzliwość, wyświadczający uprzejmość

  2. sprawiający przyjemność

priyajana (प्रियजन)

  1. krewny

  2. serdeczny przyjaciel

priyatama (प्रियतम)

  1. najdroższy, najmilszy, najukochańszy

  2. kochany, ukochany

  3. kochanek

priyatā (प्रियता)

  1. serdeczność

  2. (-) podobanie się, popularność

priyadarśana (प्रियदर्शन)

  1. atrakcyjny

  2. ładny, piękny

priya-poṣaṇa (प्रिय-पोषण)

faworyzowanie, protekcja, kumoterstwo

priyabhāṣī (प्रियभाषी) = priyavādī

priyamāna (प्रियमान)

  1. drogi, ukochany

  2. kochający

priyavara (प्रियवर)

najdroższy, kochany (zwrot używany w listach)

priyavādī (प्रियवादी)

  1. mówiący uprzejmie

  2. prawiący grzeczności, mówiący miłe słówka, pochlebca

  3. osoba o uprzejmej mowie

priyavādinī (प्रियवादिनी)

t.s. w odniesieniu do kobiety

priyasatya (प्रियसत्य)

miłujący prawdę

priyā (प्रिया)

  1. = priya (rodz. żeński)

  2. ukochana

  3. żona

  4. kochanka

prīta (प्रीत)

  1. zadowolony, usatysfakcjonowany

  2. szczęśliwy

  3. drogi, ukochany

  4. uprzejmy, życzliwy

  5. czuły, kochający

  6. = prīti

prīti (प्रीति)

  1. miłość, uczucie

  2. szacunek, poważanie

  3. radość, zadowolenie, przyjemność

prītikara (प्रीतिकर)

  1. „budzący miłość, sprawiający przyjemność”, czuły, tkliwy

  2. uprzejmy, miły, życzliwy

prīti-goṣṭhī (प्रीति-गोष्ठी)

impreza, party

prīti-bhoja (प्रीति-भोज)

oficjalne przyjęcie, bankiet

prekṣaka (प्रेक्षक)

  1. obserwator, widz

  2. komentator

prekṣaṇa (प्रेक्षण)

  1. patrzenie, przyglądanie się, obserwowanie, obserwacja

  2. oko

  3. pokaz publiczny, widowisko, spektakl

prekṣā (प्रेक्षा)

  1. patrzenie (na coś), przyglądanie się, obserwowanie

  2. widok, widowisko

  3. rozróżnienie, osąd, ocena

prekṣita (प्रेक्षित)

oglądany, obserwowany

prekṣya (प्रेक्ष्य)

godny obejrzenia, wart oglądania

preta (प्रेत)

  1. dusza zmarłej osoby (szczeg. przed ceremonią pogrzebową)

  2. duch, demon, upiór

  3. pej. drań, łotr, łajdak, nikczemnik

preta-karma (प्रेत-कर्म)

ceremonia pogrzebowa

preta-kriyā (प्रेत-क्रिया) = preta-karma

preta-pakṣa (प्रेत-पक्ष)

ciemna połowa miesiąca (korzystna do odprawiania obrzędów ku czci przodków)

preta-yoni (प्रेत-योनि) = preta-loka

preta-loka (प्रेत-लोक)

świat duchów (oczekujących na spełnienie ceremonii pogrzebowych)

pretātmaka (प्रेतात्मक)

upiorny

prema (प्रेम)

  1. miłość, uczucie

  2. dobroć, życzliwość

prema-gāthā (प्रेम-गाथा)

  1. poemat miłosny

  2. pieśń miłosna

prema-pātra (प्रेम-पात्र)

przedmiot miḷości, obiekt uczuć

prema-bhakti (प्रेम-भक्ति)

pełne miłości uwielbienie (szczeg. do Kryszny czy Ramy)

prema-rasa (प्रेम-रस)

smak miłości, słodycz miłości

premākhyāna (प्रेमाख्यान) = prema-gāthā

premālāpa (प्रेमालाप)

słowa miłości, wyrazy miłości

premāliṁgana (प्रेमालिंगन)

objęcia miłosne

premāspada (प्रेमास्पद)

„siedziba miłości”, ukochany

premikā (प्रेमिका)

  1. zakochana kobieta

  2. kobieta, którą się kocha, ukochana

premī (प्रेमी)

  1. kochający, czuły

  2. kochająca osoba, kochanek

  3. pasjonat

  4. zwolennik, miłośnik, wielbiciel

  5. orędownik

  6. -fil

preraka (प्रेरक)

  1. nakłaniający, pobudzający, inspirujący

  2. nalegający, naciskający, ponaglający

  3. napędowy (siła)

  4. osoba pobudzająca, zachęcająca, inspirator

  5. inicjator

preraṇa (प्रेरण) = preraṇā

preraṇā (प्रेरणा)

  1. nacisk

  2. bodziec, zachęta, impuls

  3. wsparcie, otucha

  4. pobudzenie, zachęcenie

preraṇātmaka (प्रेरणात्मक)

  1. zachęcający, pobudzający, stymulujący, dopingujący

  2. inspirujący

preraṇārthaka (प्रेरणार्थक)

gram. przyczynowy, kauzatywny

prerayitā (प्रेरयिता)

ten, który namawia, zachęca, inspirator

prerita (प्रेरित)

  1. ponaglony, przymuszony

  2. nakłoniony, namówiony

  3. pobudzony, zmotywowany, zainspirowany

preṣaka (प्रेषक)

wysyłający, nadawca

preṣaṇa (प्रेषण)

  1. wysłanie, nadanie

  2. wysyłka, ekspedycja

  3. przesyłka, wiadomość pocztowa

  4. przekaz (pieniężny)

  5. misja

preṣaṇīya (प्रेषणीय) = preṣya

preṣaṇīyatā (प्रेषणीयता)

  1. komunikatywność, przekazywalność

  2. wywieranie wrażenia (np. przez dzieło sztuki)

preṣādeśa (प्रेषादेश)

przekaz pieniężny

preṣita (प्रेषित)

wysłany, nadany

preṣitavya (प्रेषितव्य) = preṣya

preṣṭha (प्रेष्ठ)

najdroższy, najukochańszy, najbardziej upragniony

preṣya (प्रेष्य)

przeznaczony do wysłania, gotowy do wysłania

preya (प्रेय)

droższy, milszy

prokta (प्रोक्त)

  1. wymówiony, wypowiedziany, wyrzeczony, wygłoszony

  2. ogłoszony, oznajmiony, oświadczony

prokṣaṇa (प्रोक्षण)

  1. pokropienie (szczeg. wodą święconą)

  2. poświęcenie, złożenie w ofierze

prokṣita (प्रोक्षित)

  1. pokropiony, poświęcony

  2. złożony w ofierze, zabity na ofiarę

protsāha (प्रोत्साह)

żarliwość, gorliwość, zapał

protsāhaka (प्रोत्साहक)

namawiający, zachęcający, dodający otuchy

protsāhana (प्रोत्साहन)

bodziec, zachęta, otucha

protsāhita (प्रोत्साहित)

  1. zachęcony, ośmielony

  2. pobudzony, zdopingowany

proṣita (प्रोषित)

  1. mieszkający za granicą

  2. będący daleko od domu

prauḍha (प्रौढ)

dorosły, dojrzały

prauḍhatā (प्रौढता)

dorosłość, dojrzałość

praudyogikī (प्रौद्योगिकी)

technologia

plakṣa (प्लक्ष)

  1. drzewo figowe Ficus infectoria

  2. mit. jeden z siedmiu kontynentow

plava (प्लव) = plavana

plavana (प्लवन)

  1. pływanie, kąpanie się

  2. powódź

plāvana (प्लावन)

  1. zalew, powódź

  2. kąpiel

  3. pływanie, unoszenie się na powierzchni

plāvita (प्लावित)

  1. zalany

  2. pogrążony, zanurzony

  3. przemoczony, przemokniēt, skąpany

plīhā (प्लीहा)

śledziona

pluta (प्लुत)

przemoczony

ph (फ)

phala (फल)

  1. owoc

  2. płody rolne

  3. plon, zbiór

  4. zysk, korzyść, dochód

  5. skutek, rezultat, konsekwencja

  6. nagroda

phalaka (फलक)

tablica

phalana (फलन)

  1. wydawanie owocu, owocowanie

  2. przynoszenie skutku, skutkowanie

  3. realizacja

phalasvarūpa (फलस्वरूप)

w rezultacie, w konsekwencji

phalita (फलित)

  1. przynoszący owoc, owocujący

  2. owocny, udany

phālaguna (फालगुन)

  1. dwunasty miesiąc księżycowy indyjskiego kalendarza (luty-marzec)

  2. mit. imię Ardżuny

phālagunī (फालगुनी)

  1. dzień pełni księżyca w miesiącu phālaguna (święto holi)

  2. jedenasty i dwunasty gwiazdozbiór księżycowy

phālgunika (फाल्गुनिक)

  1. odnoszący się do miesiąca phālaguna

  2. święto holi

phuphakāra (फुफकार)

  1. syk (węża)

  2. dyszenie, sapanie, zadyszka

  3. parskanie, prychanie

phulla (फुल्ल)

  1. w rozkwicie, szeroko otwarty

  2. promienny (o twarzy)

phullita (फुल्लित)

  1. napęczniały, nabrzmiały

  2. przen. zachwycony

phenila (फेनिल)

  1. spieniony, pieniący się, pienisty

  2. orzech mydlany (Sapindus mukorossi)

b (ब)

baṁkima (बंकिम)

  1. zgięty, wygięty, zakrzywiony

  2. napięty, naciągnięty (łuk)

baṁḍa (बंड)

  1. okaleczony

  2. pozbawiony ogona

  3. obrzezany

  4. impotent

baṁdha (बंध)

  1. więź, wiązadło, więzy

  2. zamek, zasuwa, zamknięcie

  3. sznur, sznurowadło

  4. bandaż

  5. węzeł, supeł

  6. tama, zapora

  7. nasyp, wal

  8. zamknięcie, uwiezienie, niewola

  9. zaprzestanie pracy, strajk

  10. kompozycja, struktura (utworu)

  11. zastaw, depozyt, gwarancja, zabezpieczenie

baṁdhaka (बंधक)

  1. coś zastawionego, zdeponowanego

  2. hipoteka, kredyt

  3. zakładnik

baṁdhana (बंधन)

  1. związanie, przywiązanie, przymocowanie

  2. wiązanie, wiązadło

  3. węzeł, supeł

  4. anat. staw

  5. więź, więzy

  6. skrępowanie, zniewolenie

  7. niewola

  8. ustalony zwyczaj, codzienna praktyka

baṁdhinī (बंधिनी)

  1. służąca

  2. niewolnica

baṁdhu (बंधु)

  1. krewny

  2. brat

  3. przyjaciel

baṁdhutā (बंधुता) = baṁdhutva

baṁdhutva (बंधुत्व)

  1. bliski związek, pokrewieństwo

  2. przyjaźń

baṁdhura (बंधुर)

szorstki, chropowaty, wyboisty

baṁdhurā (बंधुरा)

prostytutka

baṁdhūka (बंधूक)

krzew o czerwonych kwiatach (Pentapetes phoenice)

baṁdhya (बंध्य)

  1. jałowy, bezowocny

  2. bezdzietny

  3. wymagający związania

baṁdhyakaraṇa (बंध्यकरण)

sterylizacja

baṭa (बट)

banjan

badara (बदर)

indyjska jujuba

badarī (बदरी)

  1. indyjska jujuba (Zizyphus yuyuba)

  2. baweḷna (roślina)

  3. miejsce pielgrzymek w Himalajach

baddha (बद्ध)

  1. związany, zobowiązany

  2. powściągliwy, opanowany, wstrzemięźliwy

  3. sztywny, nieugięty

  4. złączony

  5. skłonny

badhira (बधिर)

głuchy

babhru (बभ्रु)

  1. brązowy, zielonkawo-brązowy

  2. wyłysiały

barabara (बरबर)

  1. jąkający się, zacinający

  2. niearyjczyk

  3. okrutny, brutalny

barabaratā (बरबरता)

  1. okrucieństwo, brutalność

  2. dzikość

bala (बल)

  1. siła, moc

  2. werwa, wigor

  3. nacisk, akcent

  4. waga, znaczenie

  5. podpora, oparcie, zależność

  6. siły (zbrojne)

  7. strona, kierunek

balākā (बलाका)

żuraw, czapla

balāt (बलात्)

siłą, przemocą, przy użyciu siły

balātkāra (बलात्कार)

  1. przemoc, agresja

  2. przymus, gwałt

bali (बलि)

  1. ofiarowanie

  2. ofiara

  3. zwierzę ofiarne

balidāna (बलिदान)

złożenie w ofierze, ofiarowanie

baliṣṭha (बलिष्ठ)

  1. najmocniejszy, najsilniejszy

  2. bardzo mocny / silny

  3. krzepki, mocarny

balī (बली)

  1. potężny, silny

  2. potężna, silna istota

balya (बल्य)

  1. potężny, mocny, silny

  2. ożywczy, orzeźwiający

bahir- (बहिर्-)

na zewnątrz, poza

bahiraṁga (बहिरंग)

  1. zewnętrzny

  2. oddzielny, odrębny

  3. zbędny, niepotrzebny

bahirgamana (बहिर्गमन)

wyjście na zewnątrz

bahirjagata (बहिर्जगत)

zewnętrzny świat

bahirmukha (बहिर्मुख)

  1. patrzący na zewnątrz

  2. skierowany na zewnątrz, ekstrawertywny

  3. niedbały

  4. bezbożny, niemoralny

bahiṣkaraṇa (बहिष्करण)

  1. wyrzucenie, wygnanie, wypędzenie, zesłanie

  2. bojkotowanie

bahiṣkāra (बहिष्कार)

  1. wyrzucenie poza nawias społeczeństwa, wykluczenie, wyklęcie

  2. banicja

  3. bojkot

bahu- (बहु-)

  1. wielo-, multi-, poli-

  2. duży, wielki

  3. nadmierny

bahudevavāda (बहुदेववाद)

politeizm

bahutā (बहुता)

mnóstwo, dostatek, obfitość

bahutva (बहुत्व)

  1. = bahutā

  2. nadmiar, nadwyżka

  3. większość

bahudhā (बहुधा)

  1. wielorako, na wiele sposobów

  2. wiele razy, wielokrotnie, często

  3. na ogół

bahula (बहुल)

  1. obfity, pokaźny

  2. obszerny, przestronny

  3. obfitujący w

bahulatā (बहुलता)

  1. obfitość, dostatek

  2. wielorakość, liczność, mnogość

bahulā (बहुला)

  1. produktywna, wydajna

  2. dająca dużo mleka, mleczna (imię nadawane krowie)

bāṁdhava (बांधव)

  1. krewny

  2. przyjaciel

bāṇa (बाण)

strzała

bādara (बादर)

  1. bawełniany

  2. bawełna (roślina)

bādha (बाध)

przeszkoda, trudność

bādhaka (बाधक)

  1. przeszkadzający, utrudniający, blokujący

  2. ograniczający, restrykcyjny

  3. powodujący cierpienie

  4. ten, kto utrudnia, blokuje

  5. przeszkoda

bādhana (बाधन)

  1. przeciwstawianie się, sprzeciwianie

  2. powstrzymywanie, przeszkadzanie, utrudnianie

  3. zablokowanie, zatarasowanie, zatkanie

  4. obalenie, zaprzeczenie, odparcie

  5. powodowanie cierpienia

bādhā (बाधा)

  1. przeszkoda, trudność

  2. zmartwienie, strapienie, zaniepokojenie

bādhita (बाधित)

  1. zablokowany, zahamowany, zagrodzony

  2. zmuszony, przymuszony

bādhya (बाध्य)

  1. zagrodzony, zatamowany, zahamowany

  2. zmuszony, zobowiązany, zobligowany

bālaka (बालक)

dziecko, chłopiec

bālā (बाला)

  1. dziewczyna

  2. młoda kobieta

bālikā (बालिका)

dziewczynka

bālya (बाल्य)

  1. dotyczący dzieci, dziecięcy

  2. dzieciństwo

bālyāvasthā (बाल्यावस्था)

wiek dziecięcy

bāhu (बाहु)

ramię

bāhulya (बाहुल्य)

  1. obfitość

  2. różnorodność

  3. nadmiar

bāhya (बाह्य)

  1. zewnętrzny, wierzchni

  2. cudzoziemski, obcy

  3. jawny, widoczny (świat)

  4. ostentacyjny

biṁdu (बिंदु)

  1. kropla

  2. kropka, punkt

  3. anuswara

  4. półksiężyc

  5. znak, punkt

  6. nasienie

bīja (बीज)

  1. nasienie, nasionko, ziarno, zarodek, zalążek

  2. ikra

  3. płód, embrion

  4. źródło, pierwsza przyczyna

  5. jądro, sedno, zasadniczy motyw

  6. symbol, znak

  7. ukryta aluzja

buddha (बुद्ध)

  1. przebudzony

  2. oświecony

  3. mądry

  4. Budda

buddhi (बुद्धि)

  1. rozum, intelekt

  2. rozumienie, inteligencja

  3. sens

  4. idea

  5. myślenie, refleksja

  6. postrzeganie

  7. uważanie, opinia, pogląd

  8. właściwy punkt widzenia

  9. roztropność, rozsądek, rozróżnienie

  10. decyzja

  11. ślub, ślubowanie

  12. osąd

  13. talent

  14. dowcip

  15. wrażenie

  16. przypuszczenie

  17. intuicja

  18. wgląd

  19. wiedza

  20. skłonność umysłowa

  21. cel, intencja

budha (बुध)

  1. mądry, rozumny, inteligentny, bystry

  2. planeta Merkury

bubhukṣā (बुभुक्षा)

  1. pragnienie jedzenia, głód

  2. pragnienie doznania, tęsknota do uciech świata

bubhukṣita (बुभुक्षित)

chcący jeść, głodny

bubhukṣu (बुभुक्षु)

  1. = bubhukṣita

  2. spragniony doznania, tęskniący do świeckich sukcesów i przyjemności

bodha (बोध)

  1. rozumienie, inteligencja, świadomość

  2. właściwe rozumienie

  3. percepcja, poznanie, postrzeganie

  4. zdanie sobie sprawy, uświadomienie

  5. obudzenie, przebudzenie, oświecenie

  6. czuwanie, jawa

  7. informowanie, pouczanie, uczenie

  8. określenie

bodhaka (बोधक)

  1. oznaczający, wskazujący

  2. ten, kto udziela informacji, informator

bodhana (बोधन)

  1. obdarzanie wiedzą, udzielanie poznania

  2. pouczanie, nauczanie

  3. budzenie

  4. oświecanie

bodhavya (बोधव्य)

dostrzegalny, zauważalny

bodhi (बोधि)

doskonała wiedza / mądrość

bodhita (बोधित)

  1. przekazany, udzielony (o wiedzy)

  2. udostępniony zmysłom, wyrażony

bodhisattva (बोधिसत्त्व)

  1. istota obdarzona doskonałym poznaniem

  2. bodhisattwa, święty buddyjski tuż przed uzyskaniem stanu Buddy

brahma (ब्रह्म)

brahman, bezosobowy absolut

brahmaṇī (ब्रह्मणी) = brāhmī

brahmaṇya (ब्रह्मण्य)

  1. odnoszący się do Brahmy

  2. odnoszący się do brahmana

  3. szanujący braminów

brahmatva (ब्रह्मत्व)

  1. pozycja Brahmy

  2. stan brahmana

  3. utożsamienie duszy z brahmanem

  4. przen. bramińskość

brahmā (ब्रह्मा)

Brahma, bóg-Stwórca

brāhma (ब्राह्म)

  1. odnoszący się do brahmana, absolutu

  2. święty

brāhma-muhurta (ब्राह्ममुहुर्त)

pora nocy na godzinę przed świtem

brāhmaṇa (ब्राह्मण)

  1. bramin, członek bramińskiego stanu

  2. brahmany, teksty należące do wed

brāhmaṇatva (ब्राह्मणत्व)

bramińskość, pozycja bramina

brāhmaṇī (ब्राह्मणी)

  1. kobieta bramińskiego stanu, braminka

  2. żona bramina

brāhmaṇetā (ब्राह्मणेता)

młody bramin

brāhmaṇya (ब्राह्मण्य)

  1. pozycja bramina, godność bramińska, bramińskość

  2. stan bramiński, bramini

  3. astr. planeta Saturn

brāhmī (ब्राह्मी)

  1. jedna z ośmiu Matek, emanacji Durgi

  2. starożytne pismo indyjskie

  3. wąkrota azjatycka (Hydrocotyle asiatica), zioło używane w medycynie

brāhmya (ब्राह्म्य)

szacunek dla braminów

bh (भ)

bhadra (भद्र)

  1. dobry, wspaniały

  2. pomyślny, szczęśliwy (o wróżbie, przepowiedni, oznace)

  3. łaskawy, życzliwy, uprzejmy

  4. godny, wartościowy, szanowany, z dobrej rodziny

  5. wykształcony

  6. czysty rytualnie

  7. znakomita, wybitna osoba

  8. dobrobyt, powodzenie

  9. oszust, hipokryta (iron.)

bhāga (भाग)

  1. część, porcja, kawałek

  2. dział, przedział, sektor

  3. odłam, frakcja

  4. ułamek (mat.)

  5. dzielenie (mat.)

  6. stopień (mat.)

  7. los, dola

  8. udział, uczestnictwo

  9. rozdzielanie, dystrybucja, przydział

bhāgya (भाग्य)

  1. szczęście, fortuna, błogosławieństwo losu

  2. los, przeznaczenie

  3. traf, okazja

bhāgyavān (भाग्यवान्)

  1. szczęśliwy, błogosławiony

  2. szczęściarz, wybraniec losu

bhāna (भान)

  1. postrzeganie, świadomość (czegoś)

  2. przypomnienie

  3. wystąpienie, pojawienie się, jawienie się

  4. wyglądanie, wygląd, powierzchowność

  5. oczywistość

  6. światłość, blask

bhāva (भाव)

  1. bycie, istnienie, stawanie się, kontynuacja

  2. to, co istnieje, byt, uniwersum, rzeczywistość, świat

  3. rzecz, substancja

  4. żywa istota

  5. naturalny stan, charakter, jakość, natura, kondycja, temperament

  6. sposób

  7. sposób myślenia czy postępowania, sposób bycia

  8. skłonność, predyspozycja

  9. znaczenie, sens

  10. stosunek (dwóch rzeczy względem siebie)

  11. intencja, zamiar, cel

  12. emocja, uczucie, instynktowna życzliwość, bezwarunkowe zaufanie, uczucie miłości

  13. zewnętrzne wyrażenie uczuć czy znaczenia

  14. pojęcie, wyobrażenie, idea

  15. opinia

  16. stanowisko, postawa

  17. medytacja, kontemplacja

  18. intuicja

  19. aspekt

  20. astr. dom księżycowy

  21. miejsce urodzin

  22. cena

bhāvanā (भावना)

  1. powołanie do istnienia, wytworzenie

  2. postrzeganie, percepcja, świadomość

  3. uczucie, emocja

  4. nastrój, humor, samopoczucie

  5. proces umysłowy

  6. przypomnienie, wspomnienie

  7. przeczucie

  8. wyobraźnia, imaginacja

  9. myślenie, medytacja, kontemplacja

  10. pragnienie

bhāsa (भास)

  1. światłość, jasność, blask

  2. lśnienie, połysk

  3. wrażenie, impresja

  4. przeczucie

  5. marzenie, fantazja

bhāsita (भासित)

  1. olśniewający

  2. jasny, wyraźny, widoczny, oczywisty

bhitti (भित्ति)

  1. ściana, mur

  2. ścianka działowa, przepierzenie, parawan

  3. fragment, odłamek, porcja

  4. podstawa, fundament

bhitti-citra (भित्तिचित्र)

malowidło naścienne, fresk, mural

bhinna (भिन्न)

  1. podzielony, rozdzielony

  2. oddzielny, osobny

  3. różny, odmienny

  4. inny

  5. rozłamany, rozerwany, rozdarty

  6. ułamek, część

bheda (भेद)

  1. rozdzielenie, rozszczepienie, rozbicie, rozłamanie, rozerwanie, przerwanie

  2. oddzielenie, odłączenie

  3. rozróżnienie. odróżnienie

  4. pęknięcie, rysa, szczelina, wyłom, rozłam (np. w stosunkach)

  5. zróżnicowanie, wielość, pluralizm

  6. różnica, odmienność, kontrast

  7. podział

  8. wyróżnianie się, szczególność, osobliwość

  9. sekret, tajemnica, misterium

  10. przebicie, przecięcie, przejście przez, przekroczenie

bheda-pūrṇa (भेदपूर्ण)

różnicujący

bheda-buddhi (भेदबुद्धि)

  1. niezgoda, animozja

  2. niechęć, dezaprobata

bheda-bhāva (भेदभाव)

  1. świadomość różnicy, rozróżnianie, różnicowanie

  2. nierówność

  3. poczucie dysharmonii, niezgoda, dysonans,

bhūmi (भूमि)

  1. ziemia, ląd, grunt

  2. ziemia uprawna, rola

  3. region, dystrykt, kraina, kraj

  4. miejsce, obszar, teren, terytorium

  5. ziemia, świat

  6. poziom, stopień, etap, krok

  7. piętro

  8. pozycja, postawa

bhoga (भोग)

  1. przyjemność, zażywanie przyjemności, korzystanie z życia

  2. doświadczanie, przeżywanie, doznawanie

  3. spożywanie, rozkoszowanie się jedzeniem

  4. przyjemność seksualna

  5. radość, satysfakcja

  6. cierpienie

  7. korzyść, pożytek

  8. przedmiot doznania (np. jedzenie)

  9. strawa ofiarowana bóstwu

  10. astr. obecność (np. planety w danej konstelacji)

bhraṣṭa (भ्रष्ट)

  1. upadły

  2. zepsuty, zdemoralizowany

  3. skażony

  4. poniżony, upodlony

  5. zgwałcony

m (म)

maṁḍala (मंडल)

  1. koło, okrąg, obręcz

  2. pierścień, zwój

  3. obrót, krążenie

  4. orbita

  5. otoczka, aureola

  6. kula, glob

  7. sfera, strefa, region

  8. sklepienie niebieskie, firmament

  9. horyzont, widnokrąg

  10. atmosfera

  11. krąg, towarzystwo, stowarzyszenie, społeczność, sekta, komitet

  12. mandala

maṁtavya (मंतव्य)

  1. to, o czym ma się myśleć, co należy myśleć

  2. coś do zaaprobowania, zaakceptowania

  3. coś, co się uważa, przyjmuje

mārgī (मार्गी)

  1. podróżny, wędrowiec

  2. pielgrzym, pątnik

mārjana (मार्जन)

  1. czyszczenie, szorowanie

  2. oczyszczenie przez pokropienie wodą (przed przystąpieniem do ceremonii religijnej)

marjanā (मार्जना)

  1. czyszczenie

  2. przen. przebaczenie

mārjanī (मार्जनी)

szczotka, miotła

mārjāra (मार्जार)

  1. kot

  2. dziki kot

mārjārī (मार्जारी) = mārjāra

mārjita (मार्जित)

wyczyszczony, wyszorowany

mārtaṁḍa (मार्तंड)

słońce

milana (मिलन)

  1. spotkanie

  2. zetknięcie się, kontakt

  3. połączenie, zjednoczenie, związek

  4. zmieszanie się

  5. zgoda, harmonia

mūrkha (मूर्ख)

  1. głupi, tępy, durny

  2. niewykształcony, niedouczony, ciemny

  3. głupiec, tuman, tępak

  4. nieuk, ignorant

mūrkhatā (मूर्खता)

  1. głupota

  2. ignorancja

mūrchana (मूर्छन)

  1. przyprawianie o omdlenie

  2. zaklęcie, urok

  3. omdlenie

mūrchanā (मूर्छना)

  1. modulacja dźwięków w gamie

  2. melodia

mūrchā (मूर्छा)

  1. omdlenie, zasłabnięcie

  2. utrata przytomności

mūrchita (मूर्छित)

  1. omdlały, zemdlony

  2. nieprzytomny, nieświadomy

mūrti (मूर्ति)

  1. jakiekolwiek ciało mające materialną postać, figura, forma

  2. idol, statua, posąg, wizerunek, obraz

  3. wcielenie, ucieleśnienie, manifestacja, personifikacja, uosobienie

mūla (मूल)

  1. korzeń, rdzeń

  2. źródło, początek, przyczyna

  3. oryginał, pierwowzór

  4. baza, podstawa, fundament

  5. pierwiastek (mat.)

  6. oryginalny, źródłowy, pierwotny

  7. prawdziwy

  8. główny, naczelny, dominujący

  9. podstawowy, rdzenny, fundamentalny, istotny

  10. starożytny, antyczny, pradawny

mocana (मोचन)

  1. uwolnienie, wyswobodzenie

  2. wyzwolenie, wolność

  3. odkupienie, wybawienie

moha (मोह)

  1. oszołomienie, pomieszanie, konfuzja

  2. złudzenie, urojenie

  3. pomyłka, błąd

  4. niewiedza, głupota

  5. omamienie, zaślepienie, zamroczenie

  6. zauroczenie, oczarowanie, urzeczenie, fascynacja

  7. wabienie, nęcenie, kuszenie

  8. przywiązanie, sentyment, miłość

Dział: 
Języki