literatura

Bajka ta pochodzi z "Oceanu rzek-bajek" (Kathā-sarit-sāgara), zbioru szkatułkowych opowieści opowiedzianych przez Somadewę kaszmirskiej księżniczce Surjamati w latach ok. 1063-1081. Przetłumaczyłem ją być może w roku 1992, gdy w wieku młodzieńczym uczyłem się sanskrytu z podręcznika A. Gawrońskiego¹.

Kontekst akcji dramatu Wiśakhadatty pt. „Sygnet Rakszasy" – Mudra-rāksasa na podstawie „Opowieści poprzedzającej Sygnet Rakszasy” – Mudrārāksasa-pūrva-samkathānaka i „Preludium do dramatu o sygnecie Rakszasy” – Mudrārākṣasa-nāṭaka-pūrva-pīṭhikā  [The context of the action in the Vishakhadatta’s drama Mudra-rāksasa on the basis of Mudrā-rāksasa-pūrva-samkathānaka, Mudrārākṣasa-nāṭaka-pūrva-pīṭhikā and text edition by Dasharatha Sharma

Niniejszy artykuł dotyczy sanskryckiej poetyki, ściśle ozdób poetyckich (alaṅkāra) i został napisany na podstawie sanskryckiego traktatu pt. Kāvyālaṃkāra-sūtra.

Przekład miłosnej poezji średniowiczenej poetki języka hindi Mira Bai. 

Kim była Mira Bai?

Mira Bai to kobieta-poetka i znana hinduska święta reprezentująca w poezji średniowiecznych Indii potężny nurt filozoficzny, religijny i literacki bhakti który w XVI w opanował całe Indie północne. Słowo bhakti pochodzi od sanskr. „bhadź” – oddawać cześć boską, wielbić, adorować”. Bhakti to kult Istoty Najwyższej, polegający na „zbawiającej miłości”, pełnej gorącego oddania i wiary w łaskę boską.

Koncepcję przeżycia estetycznego, rasy, można znaleźć we fragmencie Abhinavabhārtī – komentarzu Abhinawagupty do Traktatu o Teatrze, gdzie autor dyskutuje z Lollatą, Śankuką i Bhattanajaką. Dyskusja odzwierciedla indyjską debatę na temat natury piękna. W języku polskim dostępna jest ona w pracy badawczej Anny Niteckiej: Doświadczenie estetyczne i mistyczne. Analiza fragmentów teoretycznoliterackich, filozoficznych i religijnych dzieł Abhinawagupty (Uniwersytet Jagielloński, 2007).

Poniżej zamieszczam inny fragment mówiący o przeżyciu rasy – jest to tym razem zaczerpnięte ze Światła poezji  (Kāvya-prakāśa) Mammaty (XII w), również Kaszmirczyka, streszczenie, czy też zwięzła interpretacja poglądu Abhinawagupty. Mammatę Bhattę należy uznać za kontynuatora myśli Abhinawagupty w dziedzinie estetyki indyjskiej.